 Beibl William Morgan   Cyhoeddwyd y cyfieithiad Cymraeg cyntaf o'r Beibl cyfan, gan gynnwys yr Apocryffa, yn y flwyddyn 1588. Gwaith William Morgan, 1545-1604, ydoedd, gŵr a aned ym Mhenmachno, Conwy ac a raddiodd o Goleg Sant Ioan yng Nghaergrawnt. Yn fuan ar ôl ei gyhoeddi dechreuodd William Morgan ar y gwaith o ddiwygio ei gyfieithiad. Yna ar ôl ei farwolaeth yn 1604, dyma’r Esgob Richard Parry a’r Dr John Davies y ymgyryd â’r dasg o gwblhau’r gwaith, gyda'r nod o gaboli’r iaith lenyddol a dileu geiriau a chymalau a ystyrid yn rhy lafar. Cafodd y fersiwn diwygiedig o'r Beibl ei gyhoeddi yn 1620, a’r gyfrol hon yw’r un mae pobl hyd heddiw yn ei galw yn Feibl William Morgan. Y cyfieithiad diwygiedig hwn o’r Beibl fu’r cyfieithiad safonol yng Nghymru hyd 1988. Hwn oedd y Beibl y cerddodd Mary Jones i’r Bala i’w brynu. Hwn oedd y Beibl sbardunodd sefydlu Cymdeithas y Beibl yn 1804. Hwn oedd y Beibl aeth i’r Wladfa gyda’r Cymry ymfudodd yno yn 1865. “...dyma'r gyfrol a fu'n sail i lenyddiaeth Gymraeg y cyfnod modern.” (Gwefan Llyfrgell Genedlaethol Cymru). © Cymdeithas y Beibl 1955, 2018  William Morgan Bible   The first Welsh translation of the complete Bible, including the Apocrypha, was published in 1588. It was the work of William Morgan, 1545-1604, a native of Penmachno, Conwy and a graduate of St. John's College, Cambridge. Soon after its publication Morgan began work on a revision of his translation. After Morgan's death in 1604, Bishop Richard Parry and Dr John Davies continued the work with the aim of polishing the literary language and replacing forms considered too colloquial. The revised version of the Bible was published in 1620, and this edition is still popularly known as William Morgan's Bible.The audio was of the Old and New Testaments of Beibl William Morgan were produced by Cymdeithas Darllen Pethau Da (CDPD). The speaker is Gerallt Jones of Abergeirw, Dolgellau, Gwynedd in north Wales. The New Testament was produced on CD in 2008. © British and Foreign Bible Society 2008, 2019

Beibl William Morgan

<div class="version vid287 iso6393cym" data-vid="287" data-iso6393="cym">
 <div class="book bkACT">
 <div class="chapter ch12" data-usfm="ACT.12">
 <div class="label">12</div><div class="p"> 1Ac ynghylch y pryd hwnnw yr estynnodd Herod frenin ei ddwylo i ddrygu rhai o&#8217;r eglwys. 2Ac efe a laddodd Iago brawd Ioan &#226;&#8217;r cleddyf. 3A phan welodd fod yn dda gan yr Iddewon hynny, efe a chwanegodd ddala Pedr hefyd. (A dyddiau&#8217;r bara croyw ydoedd hi.) 4Yr hwn, wedi ei ddal, a roddes efe yng ngharchar, ac a&#8217;i traddododd at bedwar pedwariaid o filwyr i&#8217;w gadw; gan ewyllysio, ar &#244;l y Pasg, ei ddwyn ef allan at y bobl. 5Felly Pedr a gadwyd yn y carchar: eithr gweddi ddyfal a wnaethpwyd gan yr eglwys at Dduw drosto ef. 6A phan oedd Herod &#226;&#8217;i fryd ar ei ddwyn ef allan, y nos honno yr oedd Pedr yn cysgu rhwng dau filwr, wedi ei rwymo &#226; dwy gadwyn; a&#8217;r ceidwaid o flaen y drws oeddynt yn cadw y carchar. 7Ac wele, angel yr Arglwydd a safodd gerllaw, a goleuni a ddisgleiriodd yn y carchar: ac efe a drawodd ystlys Pedr, ac a&#8217;i cyfododd ef, gan ddywedyd, Cyfod yn fuan. A&#8217;i gadwyni ef a syrthiasant oddi wrth ei ddwylo. 8A dywedodd yr angel wrtho, Ymwregysa, a rhwym dy sandalau. Ac felly y gwnaeth efe. Yna y dywedodd, Bwrw dy wisg amdanat, a chanlyn fi. 9Ac efe a aeth allan, ac a&#8217;i canlynodd ef: ac ni wybu mai gwir oedd y peth a wnaethid gan yr angel; eithr yr oedd yn tybied mai gweled gweledigaeth yr oedd. 10Ac wedi myned ohonynt heblaw y gyntaf a&#8217;r ail wyliadwriaeth, hwy a ddaethant i&#8217;r porth haearn yr hwn sydd yn arwain i&#8217;r ddinas, yr hwn a ymagorodd iddynt o&#8217;i waith ei hun: ac wedi eu myned allan, hwy a aethant ar hyd un heol; ac yn ebrwydd yr angel a aeth ymaith oddi wrtho. 11A Phedr, wedi dyfod ato ei hun, a ddywedodd, Yn awr y gwn yn wir anfon o&#8217;r Arglwydd ei angel, a&#8217;m gwared i allan o law Herod, ac oddi wrth holl ddisgwyliad pobl yr Iddewon. 12Ac wedi iddo gymryd pwyll, efe a ddaeth i d&#375; Mair mam Ioan, yr hwn oedd &#226;&#8217;i gyfenw Marc, lle yr oedd llawer wedi ymgasglu, ac yn gwedd&#239;o. 13Ac fel yr oedd Pedr yn curo drws y porth, morwyn a ddaeth i ymwrando, a&#8217;i henw Rhode. 14A phan adnabu hi lais Pedr, nid agorodd hi y porth gan lawenydd; eithr hi a redodd i mewn, ac a fynegodd fod Pedr yn sefyll o flaen y porth. 15Hwythau a ddywedasant wrthi, Yr wyt ti&#8217;n ynfydu. Hithau a daerodd mai felly yr oedd. Eithr hwy a ddywedasant, Ei angel ef ydyw. 16A Phedr a barhaodd yn curo: ac wedi iddynt agori, hwy a&#8217;i gwelsant ef, ac a synasant. 17Ac efe a amneidiodd arnynt &#226; llaw i dewi, ac a adroddodd iddynt pa wedd y dygasai&#8217;r Arglwydd ef allan o&#8217;r carchar: ac efe a ddywedodd, Mynegwch y pethau hyn i Iago, ac i&#8217;r brodyr. Ac efe a ymadawodd, ac a aeth i le arall. 18Ac wedi ei myned hi yn ddydd, yr oedd trallod nid bychan ymhlith y milwyr, pa beth a ddaethai o Pedr. 19Eithr Herod, pan ei ceisiodd ef, ac heb ei gael, a holodd y ceidwaid, ac a orchmynnodd eu cymryd hwy ymaith. Yntau a aeth i waered o Jwdea i Cesarea, ac a arhosodd yno.</div><div class="p"> 20Eithr Herod oedd yn llidiog iawn yn erbyn gw&#375;r Tyrus a Sidon: a hwy a ddaethant yn gyt&#251;n ato; ac wedi ennill Blastus, yr hwn oedd ystafellydd y brenin, hwy a ddeisyfasant dangnefedd; am fod eu gwlad hwynt yn cael ei chynhaliaeth o wlad y brenin. 21Ac ar ddydd nodedig, Herod, gwedi gwisgo dillad brenhinol, a eisteddodd ar orseddfainc, ac a areithiodd wrthynt. 22A&#8217;r bobl a roes floedd, Lleferydd Duw, ac nid dyn ydyw. 23Ac allan o law y trawodd angel yr Arglwydd ef, am na roesai&#8217;r gogoniant i Dduw: a chan bryfed yn ei ysu, efe a drengodd.</div><div class="p"> 24A gair Duw a gynyddodd ac a amlhaodd. 25A Barnabas a Saul, wedi cyflawni eu gweinidogaeth, a ddychwelasant o Jerwsalem, gan gymryd gyda hwynt Ioan hefyd, yr hwn a gyfenwid Marc.</div>
 </div>
 </div>
</div>

Ac ynghylch y pryd hwnnw yr estynnodd Herod frenin ei ddwylo i ddrygu rhai o’r eglwys. Ac efe a laddodd Iago brawd Ioan â’r cleddyf. A phan welodd fod yn dda gan yr Iddewon hynny, efe a chwanegodd ddala Pedr hefyd. (A dyddiau’r bara croyw ydoedd hi.) Yr hwn, wedi ei ddal, a roddes efe yng ngharchar, ac a’i traddododd at bedwar pedwariaid o filwyr i’w gadw; gan ewyllysio, ar ôl y Pasg, ei ddwyn ef allan at y bobl. Felly Pedr a gadwyd yn y carchar: eithr gweddi ddyfal a wnaethpwyd gan yr eglwys at Dduw drosto ef. A phan oedd Herod â’i fryd ar ei ddwyn ef allan, y nos honno yr oedd Pedr yn cysgu rhwng dau filwr, wedi ei rwymo â dwy gadwyn; a’r ceidwaid o flaen y drws oeddynt yn cadw y carchar. Ac wele, angel yr Arglwydd a safodd gerllaw, a goleuni a ddisgleiriodd yn y carchar: ac efe a drawodd ystlys Pedr, ac a’i cyfododd ef, gan ddywedyd, Cyfod yn fuan. A’i gadwyni ef a syrthiasant oddi wrth ei ddwylo. A dywedodd yr angel wrtho, Ymwregysa, a rhwym dy sandalau. Ac felly y gwnaeth efe. Yna y dywedodd, Bwrw dy wisg amdanat, a chanlyn fi. Ac efe a aeth allan, ac a’i canlynodd ef: ac ni wybu mai gwir oedd y peth a wnaethid gan yr angel; eithr yr oedd yn tybied mai gweled gweledigaeth yr oedd. Ac wedi myned ohonynt heblaw y gyntaf a’r ail wyliadwriaeth, hwy a ddaethant i’r porth haearn yr hwn sydd yn arwain i’r ddinas, yr hwn a ymagorodd iddynt o’i waith ei hun: ac wedi eu myned allan, hwy a aethant ar hyd un heol; ac yn ebrwydd yr angel a aeth ymaith oddi wrtho. A Phedr, wedi dyfod ato ei hun, a ddywedodd, Yn awr y gwn yn wir anfon o’r Arglwydd ei angel, a’m gwared i allan o law Herod, ac oddi wrth holl ddisgwyliad pobl yr Iddewon. Ac wedi iddo gymryd pwyll, efe a ddaeth i dŷ Mair mam Ioan, yr hwn oedd â’i gyfenw Marc, lle yr oedd llawer wedi ymgasglu, ac yn gweddïo. Ac fel yr oedd Pedr yn curo drws y porth, morwyn a ddaeth i ymwrando, a’i henw Rhode. A phan adnabu hi lais Pedr, nid agorodd hi y porth gan lawenydd; eithr hi a redodd i mewn, ac a fynegodd fod Pedr yn sefyll o flaen y porth. Hwythau a ddywedasant wrthi, Yr wyt ti’n ynfydu. Hithau a daerodd mai felly yr oedd. Eithr hwy a ddywedasant, Ei angel ef ydyw. A Phedr a barhaodd yn curo: ac wedi iddynt agori, hwy a’i gwelsant ef, ac a synasant. Ac efe a amneidiodd arnynt â llaw i dewi, ac a adroddodd iddynt pa wedd y dygasai’r Arglwydd ef allan o’r carchar: ac efe a ddywedodd, Mynegwch y pethau hyn i Iago, ac i’r brodyr. Ac efe a ymadawodd, ac a aeth i le arall. Ac wedi ei myned hi yn ddydd, yr oedd trallod nid bychan ymhlith y milwyr, pa beth a ddaethai o Pedr. Eithr Herod, pan ei ceisiodd ef, ac heb ei gael, a holodd y ceidwaid, ac a orchmynnodd eu cymryd hwy ymaith. Yntau a aeth i waered o Jwdea i Cesarea, ac a arhosodd yno.
Eithr Herod oedd yn llidiog iawn yn erbyn gwŷr Tyrus a Sidon: a hwy a ddaethant yn gytûn ato; ac wedi ennill Blastus, yr hwn oedd ystafellydd y brenin, hwy a ddeisyfasant dangnefedd; am fod eu gwlad hwynt yn cael ei chynhaliaeth o wlad y brenin. Ac ar ddydd nodedig, Herod, gwedi gwisgo dillad brenhinol, a eisteddodd ar orseddfainc, ac a areithiodd wrthynt. A’r bobl a roes floedd, Lleferydd Duw, ac nid dyn ydyw. Ac allan o law y trawodd angel yr Arglwydd ef, am na roesai’r gogoniant i Dduw: a chan bryfed yn ei ysu, efe a drengodd.
A gair Duw a gynyddodd ac a amlhaodd. A Barnabas a Saul, wedi cyflawni eu gweinidogaeth, a ddychwelasant o Jerwsalem, gan gymryd gyda hwynt Ioan hefyd, yr hwn a gyfenwid Marc.

Gwranda ar Actau’r Apostolion 12