Mateo 5

Da no'on na'aqtac maye qoỹan hualec aso qaỹoqotcheguemec 'alhua

1Qaq So Jesús co'ollaq ila'a da ỹataqta qalota so shiỹaxauapi, nache tasheguemec aso qaỹoqotcheguemec 'alhua, nache nso'ooñi,#5.1 Nso'ooñi: So na'a'q maye huetaigui So Jesús, na napaxaguenataxanaqpi maiche lataxac naxa da ivita da dapaxaguenataxan qalaq nso'oochiguiñi. nache soua lapaxaguenataqa nquiguereua'a Somaye, 2Nache Somaye dapaxaguenataxan, 'eeta':

3Ñim Lo'onatac 'Enauacna ỹaalec da nqouagaxa

nam ỹataqta imato'ot da lpi'iỹaxac Ñimaye,

cha'aye namayepi huetaigui da

lo'onataxanaxac Ñimaye da ilo'ogue 'enauacna.

4Ñim Lo'onatac 'Enauacna ỹaalec da nqouagaxa

nam huo'o da nque'eenaxac nagui,

cha'aye Ñimaye ỹami' da lamaicỹaxac namayepi.

5Ñim Lo'onatac 'Enauacna ỹaalec da nqouagaxa

nam qaica ca la'amaqchec,

cha'aye namayepi ỹaconeguet cam 'alhua

maye ỹachaxanapec Ñimaye.

6Ñim Lo'onatac 'Enauacna ỹaalec da nqouagaxa

nam huo'o da lyaxa da ỹo'ot ca nalochiguiñi lataxac,

cha'aye Ñimaye itauan namayepi,

da yaqto' ishet da ỹo'ot damaye.

7Ñim Lo'onatac 'Enauacna ỹaalec da nqouagaxa

nam choxonnataxanaxaicpi,

cha'aye Ñimaye ichoxoren nataqa'en namayepi.

8Ñim Lo'onatac 'Enauacna ỹaalec da nqouagaxa nam

qui'itta da lquiyaqteỹaxac,

cha'aye namayepi nauane' qome Ñim Lo'onatac 'Enauacna.

9Ñim Lo'onatac 'Enauacna ỹaalec da nqouagaxa

nam do'onataxaatacpi

da yaqto' huo'o ca nlagaxayec ana 'alhua,

cha'aye namayepi da qaiỹaxana qalaq ỹataqta

llalaqpi Ñim Lo'onatac 'Enauacna.

10Ñim Lo'onatac 'Enauacna ỹaalec da nqouagaxa

nam qaica ca nyacnataguec

souaxat da ỹo'ottac da ỹaỹamaqchiguiñi,

qataq namayepi huetaigui da lo'onataxanaxac Ñimaye.

11-12Ñim Lo'onatac 'Enauacna qami' ỹaaleguete da lqouagaxanaqtaic souaxat na shiỹaxauapi da sa qami' iyacna'ape qataq qami' ỹasaxaleguete naua la'aqtaqa qauema maye saq 'e'n souaxat Aỹem. ¡Ỹataqta qauamaichiguiñi! ¡Qataq qantoñiitapigui'! Cha'aye ỹataqta lta'araic qome ca qansheetenaguiiqui da piguem. Cha'aye nachera da 'eetec da ncanaguec som hua'au la'aqtaxanaxanecpi Ñim Lo'onatac 'Enauacna co'ollaq saxanaqcaua qami'.

Ca toue qataq aca ncoỹaraxanaxaqui maye iuen nam shiỹaxauapi

(Marcos 9.50; Lucas 14.34-35)

13Qami' qoñiita'am ca toue maye iuen nam shiỹaxauapi maye huetalec ana 'alhua. Qalaxaye ca toue da huo'otaq imeuo na lle'euaxa, qaq ¿ishet peta'a da qaltaq ỹe'eguelaxalec da no'on? Camaye nache saishet da huo'o ca taiguet. Nachaqrata da qaỹasaxauec, qataq choche pigui nam shiỹaxauapi.

14Qami' nataqa'en qoñiita'am aca lcoỹaraqte nam huetalec ana 'alhua. Nataqa'en qoñiita'am ca nỹecpi maye netalec aca qaỹoqotcheguemec 'alhua, camaye 'enauac da qaila'a. 15Qataq saishet da qoỹegueua'a aca ncoỹaraxanaxaqui, da yaqto' qoỹano'ot na pa'aguiñi ca naretaxanaxala'. Nachaqrata da qoỹanasheguem, da yaqto' icoỹarelec 'enauac nam hueta'a ca nma'. 16Qaq nache 'eetec qome nataqa'en da qoñiita, da qarataxaqui iuen da 'eeta'am aca ncoỹaraxanaxaqui da 'eroigui qataq ỹachaxan da 'eetec da qaỹalaxaguet Ñim Lo'onatac 'Enauacna. Qauo'oche ca ỹaỹamaqchiguiñi, yaqto' ila'a na laỹepi shiỹaxauapi. Ime, nache namayepi ỹo'oxoren Ñim Lo'onatac 'Enauacna, Ñim Qarta'ai maye neto'ot na piguem.

So Jesús qataq na nqataxacpi

17Saishet qome da qaupi'itaxañiitega da Aỹem ñanac da ñelaxaañi na lamaxasoxonaxacpi so Moisés qataq da sheetega mashe qaica ca naigui na lapaxaguenataxanaxacpi som la'aqtaxanaxanecpi Ñim Lo'onatac 'Enauacna. Nachaqrata da ñanac da yaqto' sepagaqchiichigui dam ỹoqta 'eesa naigui namayepi. 18Cha'aye ỹataqta 'eesa de'era qami' sa'axatema da huo'otaq ñaqauo'o na piguem qataq ana 'alhua, qalaq saishet da huo'o ca qanqat nam saq 'amaqtaq leraxatpiolec nam namaxasoxonaxacpi, nato' qom mashe 'enauac da ipacchigui. 19Qaq ỹoqo'oye da huo'o ca saishet da ỹalaxaguet ca 'oonolec ne'ena lamaxasoxonaxacpi Ñim Lo'onatac 'Enauacna, na'aictaxa da huo'otaq saq 'amaqtaq, nache camaye ỹataqta saq 'amaqtaq da huetaigui da lo'onataxanaxac Ñim Lo'onatac 'Enauacna. Qaq nache 'eetec nataqa'en da talec cam ỹapaxaguenec ca lỹa da sa ỹalaq. Qalaxaye cam ỹataqta ỹalaxaguet nam namaxasoxonaxacpi qataq ỹapaxaguenec na laỹepi da nataqa'en ỹalaxaguet, nache camaye ỹataqta 'amaqtaq da huetaigui da lo'onataxanaxac Ñim Lo'onatac 'Enauacna. 20Qaq ỹoqta 'eesa de'era qami' sa'axatema da saishet da qanapacỹalec da lalaxayec nam fariseopi qataq nam dapaxaguenataxaatapeguec na namaxasoxonaxacpi, nache saishet qome da qaunoxoñiiua'a da lo'onataxanaxac Ñim Lo'onatac 'Enauacna.

So Jesús dapaxaguenataxanec da qaivita'a da nalemataic

(Lucas 12.57-59)

21Qami' qantooñita'ac da soua qaỹoqteguelo vi'iye co'ollaq so Moisés 'eeta': «Saishet da 'aualaataxan, cha'aye da huo'o ca ỹalauat ca lỹa, nache nataqa'en camaye qaỹauo'o ca nhuaxanaguec.» 22Qalaxaye nagui ỹataqta 'eesa ñaqa'en da huo'otaq huo'o ca choche dalemataỹa ca lỹa, nache camaye qanmit. Qataq cam isheuen ca lỹa, qalaq camaye qaỹauegueua'a cam nta'alpi maye loicnatac na lataxacpi. Qataq cam qauem ca la'aqtac da ỹasaxalec ca lỹa, nache camaye qaỹasaxangui ca norec maye nhuaxanaqa' na 'etaxaloxoicpi.

23Qaq ỹoqo'oye 'am, da huo'otaq 'arotaua'a aca 'arachetaqtaxanaqte añi nca'atoxonaxalate maye hueta'a añi no'onaxanaxaqui late'erai, qaq da tachigui ye 'arhuel ca 'arỹa da huo'otaq hueto'ot ca 'arasouaxashet, 24nache 'am 'aucotana'asop añi nca'atoxonaxalate aca 'arachetaqtaxanaqte, nache 'aua'auaxaañi da 'anmane' ca 'arỹa. Ime, qaq 'am 'avi'eguelaxaua'a añi nca'atoxonaxalate, nache 'aỹa'aneuo aca 'arachetaqtaxanaqte.

25Qaq da huo'otaq huo'o ca 'am nmaxalec da 'eetega huo'o ca 'auo'otec sa ỹaỹamaxañi, nache no'on da 'anaỹamaxate' camaye qom huo'otaq saxanaxa da 'am ỹauegueua'a ca nmit na nasouaxashet. Cha'aye da saishet da qonetec, nache que'eca nmit na nasouaxashet ishet da ỹamaxalec ca huataxanaq le'ec da 'am ỹauegueua'a aca ncoñetaxanaxaqui da 'am icoñerai'. 26Huaña, nache 'am saishet da qoca'ai aca ncoñetaxanaxaqui da huo'otaq saxanaxa da 'aumattec da 'ausheeten aca 'aravigaxaiste.

So Jesús dapaxaguenataxanec da qaivita'a da nauañe' aca sa nhua

27So Moisés nataqa'en 'eeta' da la'aqtac: «Saishet da 'arauañi' aca saishet da 'arhua.» 28Qalaxaye Aỹem ỹataqta 'eesa de'era qami' sa'axatema da huo'o ca choche ilota'a aca 'alo, qaq huo'o da lqopiche, nache camaye sogote da 'eeta'am da mashe ncacheỹa'ai' acamaye dam lquiyaqteỹaxac.

29Qaq ỹoqo'oye ca ilota'a ana 'oiguishe 'ara'aite da 'am ỹo'otec da sa 'aualaxaguet Ñim Lo'onatac 'Enauacna, nache no'on da 'anqat, nache 'auỹotaxateueegue da 'auasaxauec. Cha'aye ỹaỹamaqchiguiñi da huo'o ca deqat naua 'ogoxoshe'ete, qalaxaye saishet da ỹaỹamaxañi da imauec da 'aro'ocỹaxac da qaỹasaxaña ca nhuaxanaqa' na 'etaxaloxoicpi. 30Qataq cam ỹo'ot na 'oiguishec 'arhuaq da 'am ỹaueeguet da sa 'aualaq, nache no'on da 'auquesoxouec, nache qaỹoqteueegue 'anqa'en da 'auasaxauec. Cha'aye ỹaỹamaqchiguiñi da huo'o ca deqat naua 'ogoxoshe'ete, qalaxaye saishet da ỹaỹamaxañi da imauec da 'aro'ocỹaxac da qaỹasaxaña ca nhuaxanaqa' na 'etaxaloxoicpi.

Da lataxac cam ỹalat aca lhua

(Mateo 19.9; Marcos 10.11-12; Lucas 16.18)

31Nataqa'en soua qaỹoqteguelo vi'iye so Moisés 'eeta' da la'aqtac: «Da huo'o ca mashe saishet da huotaique da queta da neta'aguet aca lhua, nache camaye, iuen da ỹo'ot aca lmalate da nalate' acamaye.» 32Qalaxaye nagui Aỹem shenapec da ca ỹale ishet da ỹalat aca lhua da huo'otaq huasoilec da lauatapiguiñi' ca lỹa ỹale. Qaq da huo'otaq ỹalat aca lhua da souaxat ca lỹa lataxac, nache camaye nataqa'en huetaigui da lchec da ishet da ỹo'ot que'eca nasouaxashet. Qaq aca'aca 'alo da ỹe'eguelaxalec da huaron, nache acamaye qataq cam dalaxaic lhua qaỹamata'ac da quisheguetaxaiqa.

So Jesús dapaxaguenataxanec da lataxac da qoỹan ca na'aqtac

33Qaq nache huetoiguilo se'esoua qaỹoqteguelo vi'iye da so Moisés nataqa'en dapaxaguenataxanec de'era, 'eeta': «Saishet qome da 'auo'ogoxona da le'enaxat Ñim Lo'onatac 'Enauacna da huo'o ca 'auachaxanapec maye taỹa'a da sa 'aupaguelec.» 34Qalaxaye nagui Aỹem qami' shenapegalo da huo'o ca qauachaxañiỹapec, nache saishet da qauauo'oi ca qauo'ogoxoñiỹa da chegoqchigui qanqa'eñi da la'añaxac da qaỹa'añi ca qara'aqtaqui. Saishet da chegoqchigui na piguem, cha'aye nachena na nso'ootalec Ñim Lo'onatac 'Enauacna, 35qataq ana 'alhua, cha'aye nachana ana ilotague' Ñimaye, qataq ye Jerusalén, cha'aye yemaye nacheye yem lma' Ñim Lo'onatac 'Enauacna maye Nta'a lta'araic. 36Nataqa'en saishet da chegoqchigui da maiche qanachaalataxaqui, cha'aye qami' saishet da qaralamaxache damaye. 37Nachaqrata da 'oonolec ca qarasataxaqui. Qoñiita': aja' huo'otaq saishet. Cha'aye ca choche qaỹachegoxotauec na'aqtac, camaye chegoqo'ot so pa'aguenataxanaxaic.

So Jesús dapaxaguenataxanec da qaivita'a da qaipalaique ca nvi'

(Lucas 6.29-30)

38Qaq da lỹa lapaxaguenataxanaxac so Moisés damaye 'eeta': «Da huo'o ca nqat aca 'oonole la'aite ca lỹa, nache camaye nataqa'en qanqat aca 'oonole la'aite, qataq ca ỹacagaxatec aca lhue ca lỹa, nache nataqa'en qaỹacagaxatec aca lhue camaye.» 39Qalaxaye nagui Aỹem shenapec: Saishet da qaue'enaxachiỹa'aguet cam huo'o ca qami' ỹo'oteque. Nachaqrata da huo'otaq huo'o ca iuaxangui ana 'oiguishe 'aramelque, nache qonapega da iuaxangui ana lỹa 'aramelque. 40Qataq da huo'o ca 'am ncotaỹapegue' da qauataito'ot ca nmit na nasouaxashet, nache camaye da huotaique da deuotaxanec ca 'al-lomaxaqui, nache 'aua'aqta'a da ỹache nataqa'en ca 'arpo'. 41Qataq da huo'o ca huataxanaq le'ec da 'am 'enapega da 'auache ca lla'ac da 'aviraxata'a ca laloqnec, nache 'am iuen da 'anquigaxattec ca tachiguiña da 'anqaañi camaye. 42Qataq da huo'o ca 'am iỹaxanot, qalaq 'aỹa'anem cam iỹaxanaique. Qataq saishet da 'avi'eguelaxattec da huo'otaq huo'o ca 'am da'alaxaatecot.

Da 'eetec da qaỹauotec ca depa'aguenataxaatac

(Lucas 6.27-28, 32-36)

43'Era nataqa'en da lỹa damaxasoxoolec so Moisés soua qaỹoqteguelo vi'iye, 'eeta': «'Auauotec ca 'arqaỹa, qalaxaye ỹataqta 'anquiỹa ca 'am ipa'agueetac.» 44Qalaxaye nagui Aỹem shenapec da ỹataqta qauauochec ca qami' ipa'agueeta'ape, qataq qanqouagaxauñiitalec cam saq qami' iyacna'ape. 45Yaqto' qauachaxañi da qarataxaqui da qoñiita'am Ñim Qarta'ai maye Lo'onatac 'Enauacna maye neta'ague da piguem. Ñimaye nnoxoosheguem naqa'en añi nala' da icoỹarelec nam qauem da lataxac qataq na no'on da lataxac, qataq da ivita da namaq na auot, qalaq talec naqa'en nam ỹalaxaguet Ñimaye qataq nataqa'en nam saishet da ỹalaq.

46Cha'aye qami' da ndotec cam qami' ỹauoteque da qauauochec, nache ¿negue't cam qaraviguiiqui da qauo'ocheetac de'era? Ye ivira'a nam ỹacootapeeguet ana nsheetenaqte ca nta'a maye netaña ye Roma ỹo'ottac de'era. 47Qataq da huo'otaq ndotec na 'anauochaxauapi da 'auquin, nache damaye saishet da sa qaỹauanapega. ¡Ye damaye ivira'a nam saishet da ỹa'amaqten Ñim Lo'onatac 'Enauacna ỹo'ottac!

48Ỹoqo'oye qami' iuen da ỹataqta nalochiguiñi da qarataxaqui, qoñiita'am Ñim Lo'onatac 'Enauacna maye Qarta'ai maye neta'ague da piguem da ỹataqta nalochiguiñi da lataxac.#5.48 De'era lapaxaguenataxanaxac So Jesús imata'a't 'enauac de'era chegoqchiguiña ye 5.17 nache ivira'a ye 48.

Currently Selected:

Mateo 5: LÑLE13

Highlight

Copy