ମାତ୍ତିଉ 10
10
ୟୀଶୁ ରାଃ ବାରାଝାନ୍ ଚେଲାକୋ
(ମାର୍କୁ. 3:13-19; ଲୁକା. 6:12-16)
1ୟୀଶୁ ଆଜାଃ ବାରାଝାନ୍ ଚେଲାକୋକେ ନାଡ଼େଏ କେଡ଼ାକେତେ, ଇନ୍କୁକେ ବୋଙ୍ଗାଆତ୍ମା କୋୱାଃ ଚେତାନ୍ ରେ ଆଧିକାର୍ ଏମାଃ କୋୱାଏ, ଚି ଇନ୍କୁକେ ଅଡୋଙ୍ଗ୍ କୋୱାକୋ ହାର୍ ସବେନ୍ ରାକାମ୍ ରାଃ ବେମାର୍ ହାର୍ ସବେନ୍ ରାକାମ୍ ରାଃ ଦୁକୁତାନ୍ କୋକେ ବେଶ୍ କୋୱାକୋ। 2ଏନ୍ ବାରାଝାନ୍ କୁଲାକାନ୍ ଚେଲା କୋୱାଃ ନୁତୁମ୍ ନେୟା ତାନାଃ: ସିଦାରେ ଶିମୋନ୍ ଅକନିଃ ପାତ୍ରାସ୍ କାଜିଅଃ ତାନାଏ, ହାର୍ ଇନିଜାଃ ହାଗା ଆନ୍ଦ୍ରିୟାସ୍, ଯାବ୍ଦୀ ଗାଃ ହୋନ୍ ୟାକୁବ୍, ହାର୍ ଇନିଜାଃ ହାଗା ଯୋହାନ୍, 3ଫିଲିପୁସ୍, ହାର୍ ବାର୍ତୁଲ୍ମୈ, ଥୋମା, ହାର୍ ମାଲ୍ହାରୋମ୍ ଇଦି ନିଈ ମାତ୍ତି, ହାଲ୍ଫାଇ ଗାଃ ହୋନ୍ ୟାକୁବ୍, ହାର୍ ତାଦେୟ। 4ହାର୍ ଶିମୋନ୍ ଦିଶୁମ୍ କେ ଦୁଲାଡ଼୍ ନିଈ ହାର୍ ୟାହୁଦା ଇସ୍କାରିୟୋତୀ, ଅକନିଃ ଚି ତାୟୋମ୍ତେ ୟୀଶୁ କେ ସାବ୍ ରିକା ତାଇଜାଏ।
ବାରାଝାନ୍ କୁଲାକାନ୍ ଚେଲା କୋୱାଃ ସେୱା କାମି
(ମାର୍କୁ. 6:7-13; ଲୁକା. 9:1-6; 10:4-12)
5ନେ ବାରାଝାନ୍ କୋକେ ୟୀଶୁ ନେ ଆନାଚୁ ଏମ୍ କେତେ କୁଲ୍ କେଃକୋୱାଏ, “ଏଟାଃଜାତି କୋ ପାଡ଼୍ ଆଲୋପେ ସେନା, ହାର୍ ସାମାରୀୟା ହୋଡ଼ୋ କୋୱାଃ ଜାହାନ୍ ହାତୁ ରେ ଆଲୋପେ ବୋଲୋୱା। 6ମେନ୍ଦୋ ଇସ୍ରାଏଲ୍ ଦିଶୁମ୍ ରେନ୍ ଘାରାନା ରେନ୍ ଆଦାକାନ୍ ମିଣ୍ଡୀ କୋତାଃ ଗି ସେନ୍ ପେ। 7ହାର୍ ସେନ୍-ସେନ୍ ନେୟା ପାର୍ଚାର୍ ଏପେ, ସିର୍ମାଦିଶୁମ୍ ରାଃ ରାଇଜ୍ ନାଡ଼େଏ ହିଜୁଃ କାନା। 8ବେମାରୀ କୋକେ ଚାଙ୍ଗାଇ କପେ, ଗୋଜାକାନ୍ କୋକେ ଜୀହିଦ୍ କପେ, କୋଢ଼୍ ବେମାର୍ ହୋବାକାନ୍ କୋକେ ବେଶ୍ କପେ, ବୋଙ୍ଗାଆତ୍ମା କୋକେ ଅଡୋଙ୍ଗ୍ କପେ। ଆପେ ସାମାତେପେ ନାମାକାଦା, ସାମାତେ ଏମାକୋପେ। 9ଆପେୟାଃ ମାୟାଙ୍ଗ୍ ରାଃ ଥାଇଲା କୋରେ ନା ସୋନା, ନା ରୂପା, ହାର୍ ନା ତାମ୍ବା, ଆଲୋପେ ମାଣ୍ଡାଅୟା। 10ହୋରା ଲାଗିନ୍ ନାଦୋ ଥାଇଲା ମାଣ୍ଡାଏପେ, ନାଦୋ ବାବାରିୟା ଝୁଲା, ନାଦୋ ଖାର୍ପା, ହାର୍ ନାଦୋ ସଟା, ଚିୟାଃଚି କାମି ନିଈ କେ ଇନିଜାଃ ଜୋମେୟାଃ ନାମୋଃ ଚାହି।
11ଜାହାନ୍ ହାତୁ ହାର୍ ଟୋଲା କୋରେ ପେ ବୋଲୋୱା ଦୋ, ଏନ୍ତାଃରେ ଦାଣାୟିପେ ଅକଏ ବୁଗିନ୍ ହୋଡ଼ ମେନାଇଜା, ହାର୍ ଏନ୍ତାଃ ଏତେ ଆଉରି ଅଡୋଙ୍ଗ୍ ସାନ୍ତେ ଇନିଜାଃ ଅଡ଼୍ଆଃ ରେ ଗି ତାଇନ୍ପେ। 12ଅଡ଼୍ଆଃ ରେ ବୋଲୋ ତାନ୍ ଲୋଃ ଇନିଃକେ ଆଶିଷ୍ ଏମାଇପେ। 13ଆଗାର୍ ଏନ୍ ଅଡ଼୍ଆଃ ରେନ୍ ହୋଡ଼ୋକୋ ଆପେକେ ରାଶିକା ତେ ଗ୍ରାହାନ୍ ପେ ତାନ୍ ରେଦୋ, ଆପେୟାଃ ସୁକୁ ଏନ୍ ଅଡ଼୍ଆଃ ରେନ୍ ହୋଡ଼ୋକୋ ରେ ଥେବାଗୋୱା, ମେନ୍ଦୋ ଆଗାର୍ ଏନ୍ ଅଡ଼୍ଆଃ ରେନ୍ ହୋଡ଼ୋକୋ କାକୋ ଗ୍ରାହାନ୍ ପେ ରେଦୋ ଆପେୟାଃ ସୁକୁ ଆପେତାଃ ରୁଆଡ଼୍ କେନୋଗା। 14ଅକଏ ଆପେକେ କାକୋ ଗ୍ରାହାନ୍ ପେୟା ହାର୍ ଆପେୟାଃ କାଜି କାକୋ ଆୟୁମ୍ ଏୟା, ଏଣ୍ଡେ ଚିମ୍ତାଙ୍ଗ୍ ଏନ୍ ଅଡ଼୍ଆଃ ଏତେ ୟାଦୋ ଏନ୍ ସାହାର୍ ଏତେ ଅଡୋଙ୍ଗ୍ୱାପେ ଆପେୟାଃ କାଟା କୋରାଃ ଧୂଡ଼ି କଟା ତାପେ। 15ଇଙ୍ଗ୍ ଆପେକେ ସାର୍ତିଗୀ କାଜିୟାପେ ତାନିଙ୍ଗ୍ ଚି ବିଚାର୍ ରାଃ ହୁଲାଙ୍ଗ୍ ଏନ୍ ସାହାର୍ ରାଃ ଦାଶା ଏତେ ସାଦୋମ୍ ହାର୍ ଆମୋରା ସାହାର୍ ରାଃ ଦାଶା ଥିମ୍ବା ସାହାତିଙ୍ଗ୍ ଲେକା ହୋବାୱା।”
ହିଜୁଃତାନ୍ ସାତାଅ
(ମାର୍କୁ. 13:9-13; ଲୁକା. 21:12-17)
16“ନେଲେପେ, ଇଙ୍ଗ୍ ଆପେକେ ମିଣ୍ଡୀ କୋ ଲେକା ହୁଣ୍ଡାର୍ କୋ ଲେକାନ୍ ହୋଡ଼ୋକୋ ଥାଲା ରେ କୁଲ୍ପେ ତାନାଇଙ୍ଗ୍, ଏନାଲାଗିନ୍ ବିଷ୍ ରାକାବ୍ ବିଙ୍ଗ୍ କୋଏତେ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ ହୋଡ଼ ଗେନାଃୱାଏ ଏନ୍ଲେକା ଏନ୍ ହୋଡ଼ୋକୋୱାଃ ତେ ଗେନା ରେ ତାଇନ୍ପେ ହାର୍ ଦୁଦ୍ମୁଲ୍ ଲେକା ନିର୍ଦୋଷ୍ ବାଇନ୍ପେ। 17ମେନ୍ଦୋ ହୋଡ଼ୋକୋ ଏତେ ହୋସିଆର୍ ତାଇନ୍ପେ ଚିୟାଃଚି ଇନ୍କୁ ଆପେକେ ମାରାଙ୍ଗ୍ସାଭା କୋରେ ଜିମା ପେୟାକୋ ହାର୍ ଆକୋୱାଃ ବିନ୍ତିଅଡ଼୍ଆଃ କୋରେ ଆପେକେ କୋଡ୍ରା ମାଉର୍ ପେୟାକୋ। 18ଆପେ ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ଲାଗିନ୍ ହାକିମ୍କୋ ହାର୍ ରାଜା କୋୱାଃ ନାଡ଼େଏ ଇନ୍କୁୱାଃ ରେ, ହାର୍ ଏଟାଃଜାତି କୋୱାଃ ରେ ଗୋୱା ହୋବାଅଃ ଲାଗିନ୍ ସେଟେର୍ ଅଗାପେ। 19ଚିମ୍ତାଙ୍ଗ୍ ଇନ୍କୁ ଆପେକେ ସାବ୍ ରିକାପେୟାକୋ ଦୋ ନେୟା ଆଲୋପେ ପାହୋମେୟା ଚି ଆଲେ ଅକଲେକାତେ ୟାଦୋ ଚିନାଃ କାଜିୟାଲେ, ଚିୟାଃଚି ଅକନାଃ ଆପେକେ କାଜି ହୋବାୱା ଏନା ଏନ୍ ସାମାୟ୍ ରେଗି ଆପେକେ ଉଦୁବୋଗା। 20ଚିୟାଃଚି କାଜି ନିଈ ଆପେ ନାହାଲାପେ ମେନ୍ଦୋ ଆପେୟାଃ ସିର୍ମାଦିଶୁମ୍ ଆପୁ ରାଃ ଆତ୍ମା ଆପେ ରେ କାଜିୟାଏ।
21ହାଗା, ହାଗା କେ ହାର୍ ଆପୁ ହୋନ୍କଡ଼ା କେ, ଗୋଏଃ ଲାଗିନ୍ତେ ଏମିୟାଏ ହାର୍ ହୋନ୍ଗାଣାକୋ ଏଙ୍ଗା-ଆପୁ କୋୱାଃ ବିରୋଧ୍ ରେ ତିଙ୍ଗୁନାକୋ ହାର୍ ଗୋଏଃ ରିକାକୋୱାକୋ। 22ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ନୁତୁମ୍ ରାଃ ଲାଗିନ୍ତେ ସବେନ୍ ହୋଡ଼ୋକୋ ଆପେକେ ଖିସ୍ ପେୟାକୋ, ମେନ୍ଦୋ ଅକଏ ଆଖ୍ରୀ ସାନ୍ତେ ସାହାତିଙ୍ଗ୍ କେତେ ତାଇନୋଗାଏ ଇନିଜାଃ ଗି ବାଞ୍ଚାଅ ହୋବାଅଃୱା। 23ଚିମ୍ତା ଇନ୍କୁ ଆପେକେ ମିୟାଃ ନାଗାର୍ ରେ ସାତାଅ ପେୟାକୋ, ଦୋ ଏଟାଃ ନାଗାର୍ ତେ ସେନୋଃପେ। ଇଙ୍ଗ୍ ଆପେକେ ସାର୍ତି କାଜିୟାପେ ତାନିଙ୍ଗ୍, ଆପେ ଇସ୍ରାଏଲ୍ ଦିଶୁମ୍ ରାଃ ସବେନ୍ ନାଗାର୍ କୋରେ କାପେ ହୋନୋର୍ ଛାବା କାରେଗି ଇଙ୍ଗ୍ ମାନ୍ୱା ରାଃ ହୋନ୍ ହିଜୁଃ କେନୋଗାଇଙ୍ଗ୍।
24ଚେଲା ଆଜାଃ ଗୁରୁ ଏତେ ମାରାଙ୍ଗ୍ କାଏ ହୋବାୱା ହାର୍ ନା ଦାସୀ ଆଜାଃ ଗୋମ୍କେ ଏତେ। 25ଚେଲା ରାଃ ଗୁରୁ ଲେକା ହାର୍ ଦାସୀ ରାଃ ଗୋମ୍କେ ଲେକା ବାରାବାରି ହୋବାଅଃ ତେୟାଗି ଥିମ୍ବା ତାନାଃ। ଚିମ୍ତାଙ୍ଗ୍ ଇନ୍କୁ ଅଡ଼୍ଆଃ ରେନ୍ ଗୋମ୍କେ କେ ଖାରାପ୍ ବେଓହାର୍ କେତେ ଶାଏତାନ୍ ବାଲ୍ଜିବୁଲ୍ କାଜିକେଦାକୋ ଦୋ ଇନିଜାଃ ଅଡ଼୍ଆଃ ରେନ୍ କୋକେ ଆଡୋଃ ଚିନାଃ କାକୋ ରିକାକୋୱାକୋ।”
ଆଲୋପେ ବୋରୋୟା
(ଲୁକା. 12:2-7)
26“ଏନାଲାଗିନ୍ ହୋଡ଼ୋକୋକେ ଆଲୋପେ ବୋରୋୟା, ଚିୟାଃଚି ଜେତ୍ନାଃ କା ଦାଲୋବ୍ କାନା ଯେ କା ଖଲାଅଗା, ହାର୍ ନା ଜେତ୍ନାଃ ଉକୁକାନ୍ ମେନାଃ, ଯେ କା ସାରିୟଗା। 27ଅକନାଃ ଇଙ୍ଗ୍ ଆପେକେ ନୁବାଃ ରେ କାଜିୟାପେ ତାନିଙ୍ଗ୍, ଏନାକେ ଆପେ ମାସ୍କାଲ୍ ରେ କାଜିପେ, ହାର୍ ଅକନାଃ ଲୁତୁର୍ ରେ ହାପା-ହାପା ପେ ଆୟୁମ୍ ତାନା ଏନା ଅଡ଼୍ଆଃ ରାଃ ଛାତ୍ ଚେତାନ୍ ଏତେ ସବେନ୍ କୋକେ ଉଦୁବ୍ କୋପେ। 28ଅକଏକୋ ହୋଡ଼ମୋ କେ ଗୋଜେୟାକୋ, ମେନ୍ଦୋ ଆତ୍ମା କେ କାକୋ ଗୋଏଃ ଧାଡ଼ିୟା, ଇନ୍କୁକେ ଆଲୋପେ ବୋରୋୱାକୋୱା, ମେନ୍ଦୋ ପାର୍ମେଶ୍ଵାର୍ କେ ବୋରୋୱାଇପେ, ଅକନିଃ ଆତ୍ମା ହାର୍ ହୋଡ଼ମୋ ବାରାନାଃ କେ ନାରାକ୍ ରେ ନାଷ୍ଟ୍ ରିକା ଧାଡ଼ିୟାଏ। 29ଚିନାଃ ହୁଡିଙ୍ଗ୍ ପାଇସା ରେ ବାରିୟା ଗେର୍ୱାଁ ଅଡ଼େକୋ କାକୋ ଆଖ୍ରିଙ୍ଗ୍ଅୱା? ଏନା ରେହଗି ଆପେୟାଃ ଆପୁ ରାଃ ସାନାଙ୍ଗ୍ ବେଗାର୍ ଇନ୍କୁ ଏତେ ମିୟାଃ ହଗି ଅତେ ରେ ଉୟୁଃକେତେ କାକୋ ଗୋଜୋଗା। 30ଆପେୟାଃ ବୋଅ ରାଃ ଉବ୍ ହଗି ସବେନାଃ ଲେକା କାନା। 31ଏନାଲାଗିନ୍ ଆଲୋପେ ବୋରୋୟା, ଆପେ ଥିମ୍ବା ଗେର୍ୱାଁ କୋଏତେ ଗୋନୋଙ୍ଗାନ୍ ତାନ୍ପେ।”
ୟୀଶୁ କେ ମାନାତିଙ୍ଗ୍ ୟାପେ ଚି କାପେ ମାନାତିଙ୍ଗ୍ ୟା
(ଲୁକା. 12:8,9)
32“ଏନାମେନ୍ତେ ଜେତାଏ ହ ହୋଡ଼ୋକୋୱାଃ ନାଡ଼େଏ ରେ ଇଙ୍ଗ୍କେ ମାନାତିଙ୍ଗ୍ କେୟାକୋ ଚି ଇନ୍କୁ ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ଚେଲା ତାନ୍କୋ, ଇଙ୍ଗ୍ ହଗି ଇନ୍କୁକେ ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ସିର୍ମାଦିଶୁମ୍ ରେନ୍ ଆପୁ ରାଃ ନାଡ଼େଏ ରେ ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ଚେଲା ତାନ୍କୋ ମେନ୍ତେ ମାନାତିଙ୍ଗ୍ କେୟାଇଙ୍ଗ୍। 33ମେନ୍ଦୋ ଜେତାଏ ହ ହୋଡ଼ୋକୋୱାଃ ନାଡ଼େଏ ରେ ବୋରୋତେ ଇନିଜାଃ ଚେଲା ତାନିଙ୍ଗ୍ ମେନ୍ତେ ଇଙ୍ଗ୍କେ କାଏ ମାନାତିଙ୍ଗ୍ୟାଏ, ଇନିଃକେ ଇଙ୍ଗ୍ ହଗି ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ସିର୍ମାଦିଶୁମ୍ ରେନ୍ ଆପୁ ତାଃ ରେ ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ଚେଲା ନାହାଲାଏ ମେନ୍ତେ କାଜିୟାଇଙ୍ଗ୍।
ମେନେଶା ଲାଗିନ୍ତେ କାହା ମେନ୍ଦୋ ଆଲାଗ୍ ରିକା ଲାଗିନ୍ତେ
(ଲୁକା. 12:51-53; 14:26,27)
34ନେୟା ଆଲୋପେ ବୁଝାଅଃୱା ଚି ଇଙ୍ଗ୍ ଅତେ ରେ ହୋଡ଼ୋକୋକେ ମେନେଶା ରିକା ଲାଗିନ୍ତେ ହିଜୁଃ କାନାଇଙ୍ଗ୍, ମେନେଶା ଲାଗିନ୍ତେ କାହା, ମେନ୍ଦୋ ଆଲାଗ୍ ରିକା ଲାଗିନ୍ତେ ଇଙ୍ଗ୍ ହିଜୁଃ କାନାଇଙ୍ଗ୍। 35ଇଙ୍ଗ୍ ଦୋ ହିଜୁଃ କାନାଇଙ୍ଗ୍ ଚି,
‘ହୋଡ଼କେ ଇନିଜାଃ ଆପୁ ଏତେ
ହାର୍ ହୋନ୍କୁଡ଼ି କେ ଆଜାଃ ଏଙ୍ଗା ଏତେ
ହାର୍ କିମିନ୍ କେ ଆଜାଃ ହାନାର୍ ଏତେ ଆଲାଗ୍ ତାକୋୱାଇଙ୍ଗ୍;
36ହୋଡ଼ ରାଃ ବାଇରୀ ଇନିଜାଃ ଅଡ଼୍ଆଃ ରେନ୍ କୋଗି ହୋବାୱାକୋ।’
37ଅକଏ ଏଙ୍ଗା ହାର୍ ଆପୁ କେ ଇଙ୍ଗ୍ ଏତେ ଥିମ୍ବା ଦୁଲାଡ଼୍ ମାଣ୍ଡାଅ ୟାଏ, ଇନିଃ ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ଚେଲା ବାଇୟୋଃ ଲେକାନିଃ ନାହାଲାଏ ହାର୍ ଅକଏ ଆଜାଃ ହୋନ୍କଡ଼ା ୟାଦୋ ହୋନ୍କୁଡ଼ି କେ ଇଙ୍ଗ୍ ଏତେ ଥିମ୍ବା ଦୁଲାଡ଼୍ ମାଣ୍ଡାଅ ୟାଏ, ଇନିଃ ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ଚେଲା ବାଇୟୋଃ ଲେକାନିଃ ନାହାଲାଏ। 38ଅକଏ ଆଜାଃ କ୍ରୁଶ୍ ଇଦିକେତେ ଇଙ୍ଗ୍କେ ଅତୋଙ୍ଗିଙ୍ଗ୍ କାଏ ସାନାଙ୍ଗାଏ ଇନିଃ ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ଚେଲା ବାଇୟୋଃ ଲେକାନିଃ ନାହାଲାଏ। 39ଅକଏ ଆଜାଃ ଜୀଉ କେ ବାଚାଓ ତାନାଏ ଇନିଃ ଏନାକେ ଆଦେୟାଏ, ହାର୍ ଅକଏ ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ଲାଗିନ୍ ଆଜାଃ ଜୀଉ କେ ଆଦେୟାଏ ଇନିଃ ଏନାକେ ନାମେୟାଏ।”
ଆଶିଷ୍ ନାମେନିଃ
(ମାର୍କୁ. 9:41)
40“ଅକଏ ଆପେକେ ଗ୍ରାହାନ୍ ପେ ତାନାଏ, ଇନିଃ ଇଙ୍ଗ୍କେ ଗ୍ରାହାନ୍ ତାନାଏ; ହାର୍ ଅକଏ ଇଙ୍ଗ୍କେ ଗ୍ରାହାନ୍ ତାନାଏ, ଇନିଃ ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ କୁକୁଲ୍ ନିଃକେ ଗ୍ରାହାନ୍ ତାନାଏ। 41ଅକଏ ନାବୀ କେ ପାର୍ମେଶ୍ଵାର୍ ରାଃ ସାନ୍ଦେଶ୍ କାଜିୟାଏ ମେନ୍ତେ ଗ୍ରାହାନ୍ ୟାଏ ପାର୍ମେଶ୍ଵାର୍ ଇନିଃକେ ନାବୀ ରାଃ ଲେକା ଗି ଆଶିଷ୍ ଏମିୟାଏ, ହାର୍ ଅକଏ ଧାର୍ମୀ କେ ପାର୍ମେଶ୍ଵାର୍ ରାଃ ଧାର୍ମୀ ହୋଡ଼ ତାନିଃ ମେନ୍ତେ ଗ୍ରାହାନ୍ ୟାଏ ଇନିଃ ଧାର୍ମୀ ହୋଡ଼ ଲେକା ଗି ଆଶିଷ୍ ନାମେୟାଏ। 42ଜେତାଏ ହଗି ନେ ହୁଡିଙ୍ଗ୍ କୋଏତେ ମିହୋଡ଼୍ କେ ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ଚେଲା ସାରିକେତେ, ଖାଲି ମିୟାଃ ଗିଲାସ୍ ବେରେଲ୍ ଦାଆ ଆନୁଇୟାଏ, ଇଙ୍ଗ୍ ଆପେକେ ସାର୍ତେଗୀ କାଜି ତାନାଇଙ୍ଗ୍, ଇନିଃ ଅକୋ ଲେକାତେ ଆଜାଃ ଆଶିଷ୍ କାଏ ଆଦେୟାଏ।”
Currently Selected:
ମାତ୍ତିଉ 10: UNXNT
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Munda (ମୁଣ୍ଡା) Bible by The Love Fellowship is licensed under Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 License.