Matiye 13

Galaɓay a njuku mí mɛ̧rɛ̧

(Mrk 4:1-9; Luk 8:4-8)

1Sêeké nɔ́ Zezú tɛ̧́ a vûn, a kála sé kaw gbaŋ fâ̧w. 2Njukuri ɓá ŋgɛ̧́náké mára̧ gí gbɛ́ŋɛ́ dáy, ké uru a kála sé ri ɓil kumbôn a kawrú. Njukuri too ew gbaŋ mbii. 3Ké saɓay ɓá ŋgɛ̧́náké hí̧ kuriri ka galaɓayri, dáy a sa: «Sêe a há̧na njukupay a há̧na tɛ̧́, ɓay a sé mí mɛ̧rɛ̧ hɛ̧pay. 4Gelka, ké kaw mínáké, mɛ̧rɛ̧ a há̧narí̧ to kɔ̧ lá gbaŋ ŋgboro, dáy ndoyri gí lâʼa. 5Mɛ̧rɛ̧ a fékéri to kɔ̧ tûl lárá ka siri zi ŋgɛ̧́ nyáy, mɛ̧rɛ̧ké ziŋ tɛ̧́na ɓá gánáké, ɓayhí̧lé siriké zi ŋgɛ̧́ nyá. 6Gelka sêe tɛ̧́ gí sâa, ké zaŋ a rɛ́ŋ hɛ̧payké hɔ́ʼɔ, ɓayhí̧lé sɛ̧wké zi ri siri ɓá ɗínáké yá. 7Mɛ̧rɛ̧ a fékéri to kɔ̧ ɓil ŋgátúruri, dáy ŋgátúrukéri uru kɔ́, a de gel hí̧ hɛ̧paykéri. 8A mɛ̧rɛ̧ a fékéri ɓáy, to kɔ̧ ɓil siri a béláké, a lé, lénáké mbêw, ka hí̧ mɛ̧rɛ̧ ísɔ́t, a fékéri mɛ̧rɛ̧ké bonzêe, a fékéri ɓáy, mɛ̧rɛ̧ké bonsáy 9Njuku mí erú ka súkú lánáké lé, ké lá!»

Ɓayhí̧ Zezú saɓay ka galaɓay lé?

(Mrk 4:10-12; Luk 8:9-10)

10Gunbɔʼɔ a Zezúri ta̧m gí gbaŋ a Zezú ka vbí nɛ́ ɓá: «Gáŋmbây, ɓayhí̧rá̧ mɔ́ saɓay ka galaɓay lé?» 11Zezú sa hí̧ kuriri: «Ɓayhí̧lé wǎyri, Gáŋvbôn hí̧ wǎyri ŋgboro tu hɛ̧ri̧ ka ɓá múnáké, a kó Pû mɛ̌, dáy a kuriri, ké zi hí̧ kuriri hɛ̧ túnáké yá. 12Ɓayhí̧lé, kú e hí̧ njuku ka erúy, nǎŋnɔ́, ké e erú hɛ̧ ɓá a ŋgɛ̧́náké, dáy a njuku ka zi tí rú yáy, kú e naʼa ɓála tɛ̧́wké nɔ́, a ké erúy. 13Ɓaykénɔ́, pé mi saɓay hí̧ kuriri ka galaɓayri, ɓayhí̧lé kú ɛ̧rɛ̧ gel, a zi kó gel yá, kú láɓay, a zi lá ɓilké yá, a zi tu táŋáké yá. 14Nǎŋnɔ́ pé hɛ̧ké niŋ, ɓá báŋa ɓay a porofɛ́t Ezayí a sa ɓá:

“Í e láɓay ɓá béláké, táŋ lá ɓilké,

i ɛ̧rɛ̧ gel ɓá béláké, a tí kó hɛ̧ ɓá táŋáké yá.

15Ɓayhí̧lé, njuku nɔ́rí̧ law a kuriri kpú mambá;

kú tu súkú a kuriri ka̧nrú̧,

a tu nûn a kuriri ka̧nrú̧,

rá̧lǒo kú de nûn a kuriri kó gel,

súkú a kuriri láɓay,

hɛ̧túna a kuriri, ké zi ná ŋgburu

ɓay kú zi ná fere káwa a kuriri, a mi ŋgɛ́rɛ kuriri.”»

16«Dáy béla hí̧ wǎyri, ɓayhí̧lé nûn a wǎyri kaw kó gel, súkú a wǎyri, kaw láɓay. 17Mi kaw sa hí̧ wǎyri gbátɓay: Porofɛ́tri ɓá ŋgɛ̧́náké rá̧ njuku a ndárákéri ɓá ŋgɛ̧́náké, zi ɓay a kó hɛ̧ ka i kaw kónáké a ŋgɛŋnɛ́, dáy a zi ziŋ kónáké yá! Kú zi ɓay a láɓay, ka i kaw lánáké a ŋgɛŋnɛ́, dáy, a zi ziŋ lánáké yá.»

Zezú ten táŋa galaɓay a njuku mí mɛ̧rɛ̧

(Mrk 4:13-20; Luk 8:11-15)

18«I lá táŋa galaɓay a njukupay, ka sé mí mɛ̧rɛ̧. 19Njukuri ka láɓay a pû a Gáŋvbôn, ka zi lá ɓilké yáy, kaw ɓá báŋa gbaŋ ŋgboro ka mɛ̧rɛ̧ to kɔ̧rú̧y, Sata̧n gí, a gí lú a ɓil lawɛ́ gefal. 20Njuku a fékéri kaw ɓá báŋa tûl lárá, ka mɛ̧rɛ̧ to kɔ̧rú̧y, kú láɓay a Gáŋvbôn, ka nyá ɓá gánáké ka law sáʼa. 21Dáy, kú zi pɔŋ ɓayké ɓara sɛ̧w a law a kuriri yá, kú ŋgbá ɓayké ɗiɓaŋ nyá. Nǎŋnɔ́ hɛ̧ a ŋgbɔ́rɔké malé tɔ́ʼɔsêe ziŋ kuriri ɓay tûl ɓay a Gáŋvbôn lé, a goló kú sáŋ láɓulaw a kuriri. 22Mɛ̧rɛ̧, ka to kɔ̧ ɓil ŋgátúru, ná ɓá báŋa njukuri ka láɓay a Gáŋvbôn. Dáy, ɓá law ka̧n tûl hɛ̧ a tísiriri, rá̧ rɔ́ʼɔhɛ̧ a hɛ̧zíŋári̧ de ɓayké, nǎŋnɔ́ ké zi hí̧ léna nyá. 23Dáy, mɛ̧rɛ̧ ka to kɔ̧ ɓil siri a béláké, ná ɓá báŋa njukuri ka láɓay a Gáŋvbôn, a tu táŋáké. Nǎŋnɔ́, kú hí̧ léna, lénáké mbêw hí̧ mɛ̧rɛ̧ ísɔ́t, a Féké bonzêe, a fékéri ɓáy bonsáy.»

Galaɓay sé tûl bulé rá̧ ɓéké hoy

24A falké, Zezú sa galaɓay a féké hí̧ kuriri ɓá: «Pû a Gáŋvbôn, ná ɓá báŋa njukupay a há̧na, ka mí mɛ̧rɛ̧ bulé kɔ̧ ɓil wâʼa a mɛ̌. 25Gelka njukuri ri nâm too dáy, njuku ŋgá̧na a mɛ̌, mbí mɛ̧rɛ̧ ɓéké hoy a gé mí kɔ̧ ɓil wâʼa ráy a rekála. 26Gelka bulé tɛ̧́ ka a hɔ̧́, ka a sɛl, ɓéké hoy kɔ́, hɔ̧́ a sɛl. 27Dáy njukuri ka niŋ péna a ɓil wâʼa a njuku wâʼaké gí, a sa hí̧ nɛ́ ɓá: “Gáŋnjuku, tá mɛ̧rɛ̧ bulé pé mɔ́ mí kɔ̧ ɓil wâʼa a mɔ̌ nyá lé? Dáy a ɓéké hoy tɛ̧́ gí a sí̧ lé?” 28Ké rerú hí̧ kuriri: “Ɓá njuku ŋgá̧na pé niŋ mára̧ péna nɔ́y.” Dáy njukupénari̧ vbí nɛ́ ɓá: “Mɔ zi ɓá rú sé lúrú ɓéké hoyké kɔ̧ kpâa lé?” 29Ké sa: “Háy, ɓayhí̧lé, í zi ná kaw lúnáké, a tá lúrú bulé ziŋ rú kɔ́. 30Í pɔŋ, kú hɔ̧́ mbêw too ka̧ sêe lú hɛ̧pay. Sêe lú hɛ̧pay lé, mi e sa hí̧ njuku lú hɛ̧payri ɓá: Í tí lúrú ɓéké hoy nɔ́rí̧, a i mára̧ a ŋgá̧ kɔ̧ ka ɓâlké, ɓay a njúŋáké. Falké, i fá̧ bulé, a i ɓá sé kɔ̧ ɓil pûl a mǐ.”»

Galaɓay a tɛ̧́rɛ̧́ dii mutárde

(Mrk 4:30-32; Luk 13:18-19)

31Zezú sa galaɓay a féké ɓáy hí̧ kuriri ɓá: «Pû a Gáŋvbôn, ná ɓá báŋa tɛ̧́rɛ̧́ mutárde, ka njuku a há̧na mbí, ka a sé rú ka̧n ɓil wâʼa mɛ̌. 32Tɛ̧́rɛ̧́ mutárdeké ɓá gun tɛ̧́rɛ̧́ dii a ɓil tɛ̧́rɛ̧́ diiri too. Dáy, ké tɛ̧́ a hɔ̧́ dalé, ké tɛ̧́ gáŋ dii a ɓil a diiri too a ɓil wâʼa, nǎŋnɔ́ ndoyri gí zá vûn a kuriri kɔ̧ tûl pâmndɔ̂ʼɔké.»

Galaɓay a sôm púna

(Luk 13:20-21)

33Zezú sa galaɓay a féké hí̧ kuriri ɓá: «Pû a Gáŋvbôn, ɛ́ŋ sôm púna, ka wûny a há̧na fá̧ ka a zuʼuru kɔ̧ ɓil sôm ɓá ŋgɛ̧́náké, sômké too uru a héw mbá hɛ̧!»

Báŋké ka Zezú saɓay a galaɓay

(Mrk 4:33-34)

34Zezú saɓay nɔ́rí̧ too hí̧ njukuri a galaɓay; ké zi saɓay hí̧ kuriri táŋ sa galaɓay yá, 35rá̧ ké niŋ ɓá báŋké ka porofɛ́t tí sa ɓá:

«Mi e saɓay hí̧ kuriri a galaɓay,

mi e saɓay a hɛ̧ri̧ ka Gáŋvbôn mú, tí ka ké mɔny tísiriy.»

Zezú sa táŋa a galaɓay a ɓéké hoy

36A falké, Zezú uru a pɔŋ njukuri a kála sé pû. Gunbɛʼɛri ta̧m gí gbɛ́ŋɛ́, a sa: «Mɔ́ sa táŋa a galaɓay a ɓéké hoy, a kú mí kɔ̧ ɓil wâʼa hí̧ rúy.» 37Zezú sa: «Njuku ka mí mɛ̧rɛ̧ bulé nɔ́, ɓá Gun a njuku. 38Wâʼa, ɓá tísiri, mɛ̧rɛ̧ bulé, ɓá gun Pû a Gáŋvbônri̧, ɓéké hoy, ɓá gun a Sata̧nri̧. 39Njuku ŋgá̧na ka mí mɛ̧rɛ̧ ɓéké hoy nɔ́y, ɓá Sata̧n, sêe lú hɛ̧pay, ɓá kɔ́rɔ́ a tísiri, njuku lú hɛ̧payri, ɓá aŋnzeri. 40Ɓá báŋké nɔ́, a kú lú ɓéké hoy, ka a fa̧ kɔ̧ hɔrɛy, mambɛ̧́nɛ́ kuu hɛ̧ ka e niŋa a sêe a kɔ́rɔ́ké. 41Gun a njuku e pé aŋnze a mɛ̌ri̧ gí ɓay a kú ten a ɓil Pû Mbây a mɛ̌, njukuri too ka niŋ njukuri lé ɓil ɓéké rá̧ njuku niŋ ɓékéhɛ̧ri̧. 42Kú e fa̧ kuriri vbú ɓil gáŋ hɔrɛ a Gáŋvbôn, gel a kú e vú a sɔ̧́ sîl a kuriri. 43Dáy, njuku a ndárákéri e táŋa ɓá báŋa sêe a ɓil Pû a Gáŋvbôn, Bâa a kuriri. Njuku, mí erú a súkú lánáké lé, ké lá!»

Galaɓay a hɛ̧zíŋa a múnáké rá̧ zaw

44«Pû a Gáŋvbôn ɛ́ŋ hɛ̧zíŋa ka mú a ɓil wâʼa a há̧na. Njuku a há̧na, gé ziŋ dáy a re gé mbí mú ɓá béláké. Ké rekála a lawrína, a gé fa̧ hɛ̧ri̧ a ké erú too, a zé, a regí zé wâʼa ráy.

45Pû a Gáŋvbôn ɛ́ŋ njuku sɔ́ʼɔ a há̧na, ka kaw ɛ́ zaw a bélákéri. 46Gelka, ké gé ziŋ zaw a lari a ŋgɛ́rɛ́ké, ké sé fa̧ hɛ̧ri̧ a ké erú too, ka zé a regí zé zawké.»

Galaɓay a rii

47«Pû a Gáŋvbôn ɛ́ŋ rii a kú vbú sé mbii, ka ŋgbá mára̧ nzwîyri ɓórí ɓórí. 48Gelka nzwîyri mbá ɓil riiké dáy, njuku ŋgbá nzwîykéri kɔʼɔ riiké kɔ̧ kála, a kú sé kaw tísiri a gbaŋ mbii, a kú vbiri nzwîy a bélákéri gé ɓá ɓil tol, a fa̧ nzwîy a belyákéri kɔ̧ kpâa. 49Nǎŋnɔ́ pé e niŋ a sêe kɔ́rɔ́ké. Aŋnzeri e gí wal ɓéké njukuri kuu njuku a ndárákéri, 50ɓay ɓá kuriri vbú ɓil gáŋ hɔrɛ a Gáŋvbôn, gel a kú e vú a sɔ̧́ sîl a kuriri.»

Hɛ̧zíŋa a ŋgɛŋkéri rá̧ a tâ̧wkéri

51Zezú sa hí̧ gunbɛʼɛri ɓá: «Í lá ɓil galaɓay nɔ́rí̧ too ɓá táŋáké lé?» Kú zi: «ɛ̧!» 52Dáy, ké sa hí̧ kuriri ɓá: «Ɓaykénɔ́ pé, njuku tɔ́ʼɔ sáŋna too, ka tɛ̧́ gun Pû a Gáŋvbôn, ɛ́ŋ njuku vûn a há̧na, ka ten hɛ̧ ŋgɛŋkéri rá̧ hɛ̧ a tâ̧wkéri, a ɓil hɛ̧zíŋa a mɛ̌.»

Njuku Nazarɛ́tri zi láɓulaw hí̧ Zezú yá

(Mrk 6:1-6; Luk 4:16-30)

53Gelka Zezú sa galaɓay nɔ́rí̧ too dáy, ké kála a gelké, 54a rekála sé pû a ké hɔ̧́ ka rúy. Ké tɔ́ʼɔɓay, a ɓil vûn gɔ́ŋ a Gáŋvbôn, njukuri ka láɓayké, kaw yér, a sa: «A gé hí̧ nɛ́ mára̧ rɔ̧́na nɔ́ rá̧ kpɔ́ŋa niŋ hɛ̧ hɛ̧sáʼama nɔ́rí̧ lé? 55Tí ɓá mɛ̌ gun a njuku ɓara hɛ̧ pɛ̧́nɛ́ nyá lé? Tí ɓá Marí pé ɓá mâa a mɛ̌ nyá lé? Tá nyîn nɛ́rí̧ pé ɓá Ják, Jozɛf, Simɔŋ rá̧ Jude yá lé? 56Tá mánǎa a mɛ̌ri̧ too e a bazeŋ a manárí̧ nyá lé! Dáy, kpɔ́ŋa nɔ́rí̧ too, ké ziŋ a sí̧ lé?» 57Nǎŋnɔ́, ké retɛ̧ hɛ̧ ɓɛ̧na hí̧ kuriri. Dáy Zezú sa hí̧ kuriri ɓá: «Kú yáw porofɛ́t, ɓá ka tísiri a mɛ̌ rá̧ a ɓil i̧n a mɛ̌.» 58Nǎŋnɔ́, Zezú zi niŋ hɛ̧sáʼama ɓá ŋgɛ̧́náké a goló yá, ɓay tûl kpúlaw a kuriri.

Currently Selected:

Matiye 13: pnz

Highlight

Copy