NSAN LUCA 6

Ya nxadi bi doca ya nga̱ha̱ gá trigo ra pa dega tsaya

(Mt. 12:1-8; Mr. 2:23-28)

1ꞌNara pa dega tsaya ra Jesu mi ꞌñoui yá nxadi bi ꞌranga ja ꞌraya hua̱hi habʉ xqui ꞌbotꞌa ra trigo. Ha nuyá nxadi mi tocua yá nga̱ha̱ ne mi ta̱qui mi tsi. 2Nepʉ ꞌraya fariseo bi hyandi ne bi ꞌyambi bi ꞌñembabi:

―¿Hanja guí øthʉ núꞌa̱ hingui ho da tꞌøtꞌe núbya ra pa dega tsaya?

3Ha nura Jesu bi da̱di ne bi ꞌñembabiꞌʉ:

―¿Ha hinxcá hñeꞌthʉ ja ra Ma̱ca Tꞌofo habʉ ma̱ de núꞌa̱ bi ꞌyøtꞌa ndu ra Davi co maꞌra yá compa núꞌbʉ mi zʉ ra thuhuꞌʉ? 4Ma̱ gue nuꞌá̱ bi yʉtꞌa ja rá nija̱ Ajua̱ pa bi hña̱xa núꞌʉ ya thuhme xqui thuxa ja rá thandi Ajua̱, ne bi ziꞌa̱ ne bi umbi bi zi gatho núꞌʉ maꞌra yá compa mri ꞌñoui. Ha núꞌʉ ya thuhmeꞌʉ hønsɛ ya macja̱ mri ꞌñepi da zihma̱.

5Nehe ra Jesu bi ꞌñembabiꞌʉ:

―Núꞌa̱ Toꞌo bi e bi Nja̱ꞌi ha̱ ra tsꞌɛdi pa da manda masque ra pa dega tsaya.

ꞌNara ꞌñøhø xqui ꞌyotꞌa ꞌnará ꞌyɛ

(Mt. 12:9-14; Mr. 3:1-6)

6Nepʉ maꞌna ra pa dega tsaya ra Jesu bi yʉtꞌa ja ra nija̱ ne bi mʉdi bi nxahnate. Ne mi ꞌbʉhni ꞌnara tsꞌonate xqui ꞌyotꞌa rá ꞌyɛ ra ꞌñɛi. 7Ha nuya xahnate de ra ley ne ya fariseo mi aca ra Jesu pa da hyandi ua da ꞌyøthe núꞌa̱ ra ꞌñøhø ra pa dega tsaya, pa njabʉ xa za hanja xa ña̱pabi. 8Pe nuꞌá̱ bi ba̱tuatho yá mfeniꞌʉ, ne bi ꞌñembabi núꞌa̱ ra ꞌñøhø xqui ꞌyotꞌa rá ꞌyɛ:

―ꞌBai ne bá e gui ꞌba madetho habʉ da hyantꞌaꞌi gatho.

Ha núꞌa̱ ra ꞌñøhø ꞌbestho bi ꞌmai ne bi ma bá ꞌba madetho habʉ bi za bi thandi xá hño. 9Nepʉ nura Jesu bi ꞌñembabi núꞌʉ ya xahnate de ra ley ne ya fariseo:

―Ma ga øꞌtꞌaꞌihʉ ꞌnara ntꞌani: ¿Ndaꞌa̱ ja ra nsɛqui da tꞌøtꞌe ra pa dega tsaya, ra hñoja̱ꞌi o ra ntsꞌoꞌmʉi? ¿Ha gue da za da tꞌøthe ꞌnara daꞌthi o da thɛpʉtho?

10Nepʉ nuꞌá̱ bi nʉꞌta gatho núꞌʉ mi ꞌbahni ne bi ꞌñembabi núꞌa̱ ra ꞌñøhø:

―Tʉnga ri ꞌyɛ.

Y núꞌa̱ ra ꞌñøhø bi tʉnga rá ꞌyɛ núꞌa̱ xqui ꞌyotꞌi, ne ꞌbestho ra oraꞌa̱ bi ña̱ni núꞌa̱ rá ꞌyɛꞌa̱. 11Nepʉ ya fariseo ne ya xahnate de ra ley mi ꞌbʉhni xi bi bø yá cuɛ ne bi mʉdi bi ꞌñámbi ꞌna ngu maꞌna te da za da ꞌyøꞌtua ra Jesu.

Ra Jesu bi huahna ꞌrɛtꞌamayoho yá apostol

(Mt. 10:1-4; Mr. 3:13-19)

12Ja nuya paꞌʉ bi bøxa ra Jesu ja ꞌnara tꞌøhø pa bá apabi Ajua̱ rá Dada, y ja guehni bá oraꞌa̱ gatho ra xuui. 13Nepʉ rá hyaxꞌa̱ ꞌnitho bi zohna gatho yá nxadi, ne bi huahna ꞌrɛtꞌamayoho de gueꞌʉ pa bi hñutsꞌi dega apostol. 14Ha nuya guehya yá thuhuꞌʉ: ra Simu núꞌa̱ bi thuꞌmbabi nehe ra Pedro; ne ra Andre rá cu ra Pedro; ra Cobo ne ra Xuua, ne ra Lipe ne ra Tolo, 15ne ra Teo ne ra Toma, ne núꞌa̱ maꞌna ra Cobo rá tꞌʉ ra Alfeo; ne maꞌna ra Simu núꞌa̱ xqui ꞌñoui ya cananista; 16ra Juda núꞌa̱ rá cu ra Cobo; ne ra Juda Iscariote núꞌa̱ toꞌo ꞌmɛfa bi da ra Jesu.

Ra Jesu mi xahna ndunthi ya ja̱ꞌi

(Mt. 4:23-25)

17Nepʉ nura Jesu bá ca̱i de ja ra tꞌøhø bra ꞌñoui núꞌʉ ꞌrɛtꞌamayoho yá apostol, ne bi zøhøꞌʉ ja ꞌnara ꞌbatha habʉ xqui muntsꞌa ndunthi maꞌra yá nxadi ne ndunthi ya ja̱ꞌi núꞌʉ myá me Jerusale ne maꞌra ya hnini de ra hai Judea, ha nu maꞌra xqui ꞌñehe de ra hnini Tiro ne de Sidó de ja rá hyo ra ndehe. Nuya ja̱ꞌiꞌʉ bá ehe pa bi ꞌyøde núꞌa̱ mi ma̱nga ra Jesu ne pa bi ꞌyøthebi yá hñeni. 18Ne mi ɛmbabi ya tsꞌonda̱hi núꞌʉ toꞌo mi pɛꞌtsi. 19Y gatho ya ja̱ꞌi xi mi nehma̱ da dʉnga ra Jesu, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ co rá tsꞌɛdi mi ha̱ca gatho ya hñeni.

Núꞌʉ toꞌo ri ja̱pa Ajua̱ ne núꞌʉ toꞌo hini ja̱pi

(Mt. 5:1-12)

20Nepʉ nura Jesu bi hyanda yá nxadi ne bi ꞌñembabi:

―Núꞌahʉ gyá hyoyahʉ, xa ja̱pꞌaꞌihʉ Ajua̱ ngueꞌa̱ xa ꞌraꞌahʉ gatho ya ja̱pi núꞌʉ ja habʉ ri mandaꞌa̱.

21Núꞌahʉ guí thohʉbya ra thuhu, xa ja̱pꞌaꞌihʉ Ajua̱ ngueꞌa̱ hinte ma da ꞌbɛꞌtꞌahʉ.

Núꞌahʉ guí tu ri mʉihʉbya, xa ja̱pꞌaꞌihʉ Ajua̱, ngueꞌa̱ ma da hñupꞌa ri mʉihʉ pa xi gui johyahʉ.

22Ajua̱ da ja̱pꞌahʉ nu stí ʉtsaꞌihʉ ya ja̱ꞌi, ne nu stí ꞌyɛñꞌahʉ co ya ntꞌʉtsate, ne stí zañꞌaꞌihʉ asta ni pa dí ꞌyøꞌtꞌa ri thuhuhʉ, ngueꞌa̱ nuꞌʉ́ ma da beni gue xá ntsꞌoꞌahʉ po rá ngue Núꞌa̱ Toꞌo bi e bi Nja̱ꞌi. 23Núꞌʉ ya pa xcrí thohʉ njabʉ, xi da johyahʉ ngueꞌa̱ ma gui hña̱ñhʉ ꞌnara tha̱ha̱ xi ra da̱ngui nuni mahetsꞌi. Núꞌʉ ya ja̱ꞌi ma da ꞌyøꞌtꞌaꞌihʉ njabʉ, njabʉ nehe bi ꞌyøtꞌa ndu yá xita co núꞌʉ yá ꞌmɛhni Ajua̱ mi ꞌbʉi mayaꞌbʉ.

24Pe huecate núꞌʉ toꞌo xi ri johyabya co ya hño de guecua ja ra ximhai, pe rá nga̱tsꞌi ya hinda ma da johya co nuya hño pɛꞌtsi.

25Huecate núꞌʉ toꞌo hingui tho ra thuhubya, ngueꞌa̱ ꞌmɛfa ha̱, ma da tho ra thuhu.

Huecate núꞌʉ toꞌo xi ri johyabya, ngueꞌa̱ ꞌmɛfa ma xi da nzoniꞌʉ co ra dumʉi.

26Huecate núꞌʉ toꞌo xi tꞌeꞌtsua yá nsu masque hingui øtꞌe xá hño. Nuꞌʉ tóꞌo eꞌtsua yá nsu, njabʉ nehe bi ꞌyøtꞌa ndu yá xitaꞌʉ co ya hyate ba̱di mayaꞌbʉ.

Ma̱di ri ncontrahʉ

(Mt. 5:38-48; 7:12)

27Pe núꞌahʉ guí øcaguihʉ, dí xiꞌahʉ gue gui ma̱di ri ncontrahʉ, ne ꞌyøꞌtuahʉ ra hño núꞌʉ toꞌo ri ʉtsaꞌihʉ. 28ꞌYaphʉ Ajua̱ da ja̱pi núꞌʉ toꞌo tsañꞌahʉ, ne ꞌyaphʉ Ajua̱ pa núꞌʉ toꞌo ña̱maꞌñʉ de gueꞌahʉ. 29Ha nuꞌbʉ toꞌo da ꞌraꞌahʉ ꞌnara mpɛꞌti ja ri hmihʉ, umbahʉ maꞌna lado ri hmihʉ pa da mɛꞌtꞌahʉ nehe, oguí nøꞌtuahʉ. Ha nuꞌbʉ toꞌo da hña̱nꞌa ri patꞌihʉ, pø ri pahnihʉ nehe, gui umfʉ da hña̱tsꞌi. 30Ha nuꞌbʉ toꞌo te da ꞌyaꞌaꞌihʉ, umfʉ, o nuꞌbʉ da hña̱nꞌahʉ ꞌnara tꞌøtꞌe dri mɛtihʉ, oxqui ha̱mbabihʉ. 31Nuꞌa̱ guí nehʉ da ꞌyøꞌtꞌahʉ ya ja̱ꞌi, ꞌyøꞌtuahʉ njabʉ neheꞌʉ.

32Nuꞌbʉ nuꞌahʉ grí ma̱dihʉ hønsɛ toꞌo ri ma̱ꞌaꞌihʉ, hinte ri muui núꞌa̱ guí øthʉ, ngueꞌa̱ asta ya tsꞌoꞌmʉi gá ja̱ꞌi øtꞌa njabʉ nehe. 33O nuꞌbʉ guí øꞌtuahʉ ra hño hønsɛ núꞌʉ toꞌo øꞌtꞌahʉ ra hño, nixi gueꞌa̱ hinte ri muui núꞌa̱ guí øthʉ, ngueꞌa̱ asta ya tsꞌoꞌmʉi gá ja̱ꞌi øtꞌa njabʉ nehe. 34Ha nuꞌbʉ guí hmiphʉ ri boja̱hʉ hønsɛ núꞌʉ toꞌo guí pa̱hʉ da guꞌtꞌaꞌihʉ, hinte ri muui núꞌa̱ guí øthʉ njabʉ, ngueꞌa̱ asta nuya tsꞌoꞌmʉi gá ja̱ꞌi øtꞌa njabʉ nehe, hmipabi yá mitsꞌoꞌmʉiui núꞌʉ toꞌo tøꞌmiꞌʉ da guꞌtuabi. 35Pe nuꞌahʉ́ ma̱di ri ncontrahʉ, ne gui ꞌyøꞌtuahʉ ra hño, ne gui hmihʉ núꞌa̱ dra miꞌahʉ nsinque gui tøꞌmhʉ dra joꞌtsꞌahʉ. Ngueꞌa̱ ꞌbʉ gui øthʉ njabʉ, nuꞌbʉ́ ha̱, ma gui hña̱nga ꞌnari da̱nga tha̱ha̱hʉ. Y njabʉ ha̱, grí hña̱xhʉ Ajua̱ bí ꞌbʉi mahetsꞌi, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ ra hoja̱ꞌi co ya tsꞌoꞌmʉi ne co núꞌʉ otho yá jama̱di. 36Hangue nuꞌahʉ pɛꞌtsuahʉ ra nthecate gatho ya ja̱ꞌi ngu øtꞌa Ajua̱ ra Dada.

Oguí ꞌyøhʉ ri miquꞌeihʉ

(Mt. 7:1-5)

37Oguí ꞌyøhʉ ri miquꞌeihʉ de núꞌa̱ te øtꞌe, ngueꞌa̱ Ajua̱ handatho núꞌa̱ te guí øthʉ nehe. Nixi oguí nønga ri miquꞌeihʉ, ngueꞌa̱ Ajua̱ go gueꞌa̱ ma da hña̱pꞌahʉ nguɛnda de gatho núꞌa̱ te guí øthʉ. Pumbabihʉ de núꞌa̱ øꞌtꞌahʉ ya ja̱ꞌi, y Ajua̱ da punꞌaꞌihʉ nehe. 38Øꞌtuahʉ ra hño ri miquꞌeihʉ, ne Ajua̱ da ꞌyøꞌtꞌahʉ ra hño nehe. Co núꞌa̱ ra tꞌɛni xcá ꞌyɛmbahʉ maꞌra, con gueꞌa̱ ra tꞌɛni ma da ꞌyɛnꞌahʉ Ajua̱ nehe. Hangue nuꞌbʉ gui øꞌtua ndunthi ya hño ri miquꞌeihʉ, Ajua̱ ma da coꞌtsꞌahʉ maꞌna ndunthi.

39Nepʉ nuꞌá̱ bi xipabiꞌʉ ꞌnara ꞌbede ne bi ꞌñembabi:

―¿Ha gue da za ꞌnara goda da gʉhna maꞌna rá migodaui? ¿Ha gue hinda daguiui mahyɛgui?

40Ne bi ꞌñembabi nehe:

―Ni ꞌnara ja̱ꞌi núꞌa̱ ja ri nxadi, maꞌna di pa̱di que rá xahnate, pe nu sta uadi da nxadi xá hño, nuꞌbʉ́ ha̱, da nja rá mfa̱di ngu rá xahnate nehe.

41¿Hanja guí handua rá tsꞌoqui ri cu, nja ngu ꞌnara zi paxi o ja rá daꞌa̱, ne hanja hingo guí handa núꞌa̱ ra da̱nga tsꞌoqui nja ngu ꞌnara xɛca za o ja ri dague? 42Ne ¿hanja da za gui ꞌñembabi ri cu: “Hocagui ga ha̱pꞌa ra paxi o ja ri da”, ne hanja hingo guí handa núꞌa̱ ra xɛca za o ja ri dague? ¡Nuꞌi ꞌnagrá yohmi! hña̱i ꞌmɛtꞌo núꞌa̱ ra za o mbo ri da, pa njabʉ da za gui hyanda xá hño ne gui hña̱ꞌmba ra paxi o mbo rá da ri cu.

Ya ꞌbai gá za fa̱ditho po yá fruta

(Mt. 7:17-20; 12:34-35)

43Ni ꞌnara hoga ꞌbai gá za hingui tsa da unga ya tsꞌo fruta, nixi ꞌnara tsꞌo ꞌbai gá za hingui tsa da unga ya hoga fruta. 44Gatho ya ꞌbai gá za fa̱ditho po yá fruta, ndaꞌa̱ xá hño, y ndaꞌa̱ hingui ho. Ngueꞌa̱ nura ꞌbai gá ꞌmini hingui tsa da unga ya igo, nixi ya camꞌyo hingui tsa da unga ya obxi. 45Njabʉ nehe ꞌnara hoja̱ꞌi nza̱ntho øtꞌa núꞌa̱ xá hño, ngueꞌa̱ nza̱ntho benga ya hoga mfeni. Ha nura tsꞌoꞌmʉi gá ja̱ꞌi nza̱ntho øtꞌa núꞌa̱ hinxá hño, ngueꞌa̱ ja rá mfeni nza̱ntho beni xá ntsꞌo. Njabʉ nehe núꞌa̱ ma̱, bí ehe de ja rá mfeni.

Ra ꞌbede de yoho ya ꞌñøhø bi hyoca ꞌra ꞌnayá ngu

(Mt. 7:24-27)

46¿Hanja nza̱ntho guí engaguihʉ: “Ma zi Hmuꞌihe, ma zi Hmuꞌihe”, ne hinguí øthʉ núꞌa̱ dí xiꞌahʉ? 47Nuꞌa̱ tóꞌo da ꞌñehe da ꞌyøde núꞌa̱ dí ma̱ ne da ꞌyøtꞌe, ma ga xiꞌahʉ toꞌo ri nhyɛcuaui. 48Nuꞌá̱ ri nhyɛcuaui ꞌnara ꞌñøhø núꞌa̱ bi xeꞌta habʉ da hyocua rá ua rá ngu asta bi zʉdi ra medo, ne ja bi hyocni rá ngu. Ne nu mi ꞌua̱ ya da̱ꞌye ne bi zø ya nzøthe bi ꞌrani habʉ mi ja rá ngu, pe núꞌa̱ ra nguꞌa̱ himbi hyømi ngueꞌa̱ xqui thocua rá ua ja ra medo. 49Pe nuꞌa̱ tóꞌo da ꞌyøde núꞌa̱ dí ma̱ ne hinda ꞌyøtꞌe núꞌa̱ dí ꞌbɛpabi, ri nhyɛcuaui núꞌa̱ ra ꞌñøhø bi tøta rá ngu maña̱ ja ra haitho, himbi ꞌyacua rá ua mbo ra hai, y nu mi zøhø ya nzøthe co rá tsꞌɛdi bi hyøma núꞌa̱ ra nguꞌa̱, y bi nhuati gatho.

Currently Selected:

NSAN LUCA 6: ote

Highlight

Copy