TUUMUDIMA TUMA 7

1Ka di saha maa ka Gyeeŋŋu Toondaana maa daa boosi Sitiivin, ni, “Di zaa nyɛ la yɛlimaŋni, bee?” 2Ka Sitiivin daa gyɛrigi n‑yɛli, “M badima, ni m mabiisi, ya wumma! Ti yaaba Ibrahim ŋɔn daa bɛ Mɛsɔpɔteemiya tingbaŋŋu ni la, ka na bu yisigi n‑kyaŋŋi Kyaraani tiŋŋa - di saha ka Naawunni, Gyirima Daana, daa kasigi u maŋŋa n‑wulisi u lala saha maa, 3nti yɛli u, ni, ‘Kyɛl i tingbaŋŋu wa, ni i dɔ'am zaa, ka bakki n‑kyɛ tingbanseaa man ya wulisi i maa na.’ 4Di saha u daa kyɛ u tiŋŋa maa, Kalidii dima tiŋŋa la, ka daa kyaŋŋi nti bɛ Kyaraani tiŋŋa. U ba ŋɔn daa ti kpi, Naawunni daa kyɛ ka u yi bɛni ka gaari m‑paai la tingbanseaa yan na bɛ ni la. 5Ka daa bu ti u tingbanseaa zaa ni u bɛ ni n‑su ka, halli beela; amaa ka daa yɛli u, ni, u nin zaŋŋi tingbaŋŋu maa n‑ti u ni u nyaaŋŋa zaa, ka ba nin ti di ka faari n‑su, halli ni di saha maa ti yaaba Ibrahim daa ka biiya. 6Naawunni daa yɛli kanŋɔ yɛttɔ'a, ni, u ya'ansi nin ti bɛ tinseelli ni, ka tiŋŋa maa niriba nin zaŋŋi ba n‑kyɛ ka ba leebi ba daaba n‑niŋi ba wahala yuuma kɔbsinaasi. 7Ka laa n‑yɛli Ibrahim, ni, ‘Amaa man nin ti kyɛ ninvugseeba ban su ba maa saani na ka darigi ba tuba pɔi, ka naayi kyɛ ka i niriba maa yi na m‑bɛ kpa n‑gyeemni ma.’ 8Ka Naawunni daa zaali dɔppa gunibu kaari, ni di ti wulisi ŋɔn ni Ibrahim ŋɔn loori la taaba nangbanyinni seem. Tɔ - ka dizugu ban daa dɔ'ai Ibrahim bii Yisahaaku sahaseaa la, ba daa guni u daba anii daari maa; Yisahaaku bii mun daa nyɛ Yaakubu, ka Yaakubu mun daa dɔ'ai u bidibsi pii ni ayi la, tin boonni seeba Izraɛli za'anɔya kpamma maa.

9Ka kpamma maa daa ti zabi nyuuri n‑niŋi ba tinzɔ Yisifu, n‑daa ti zaŋŋi u n‑koosi n‑ti Igyipti dima. Amaa Naawunni daa zaani u nyaaŋŋa Igyipti tingbaŋŋu maa ni, 10n‑yiisi u wahala zaa puuni; ka laa n‑ti u bamsim, ka kyɛ ka u nya gyirima Igyipti naaba NaaFirawuna saani. Ka Naaba daa kyɛ ka u su ŋɔn NaaFirawuna yiri zaŋŋi n‑tabli Igyipti tingbaŋŋu maa zaa. 11Di saha ka kɔm daa ti lu Igyipti ni Kyɛna'an tingbana zaa ni, ka daa ti niŋi ba wahala pam; ka ti yaadima maa daa boori bundirigu ka kɔŋŋi. 12Tɔ, ka di saha maa ka ti yaaba Yaakubu daa ti wum, ni, kyi bɛ Igyipti tingbaŋŋu ni; ka u daa daŋŋi n‑tum ti yaadima maa, ni ba kyaŋŋi Igyipti nti da a na. 13Di nyaaŋŋa ka ba daa ti laa n‑doaai n‑kyaŋŋi buyi kyɛnni. Di saha maa ka Yisifu daa zaŋŋi u maŋŋa n‑wulisi u bɛya dima ka ba daa baŋŋi u, ka NaaFirawuna gba daa baŋŋi Yisifu bɛya maa ŋɔn nyɛ seeba. 14Tɔ, ka dizugu Yisifu daa tum, ni ba booli u ba Yaakubu ni u yiri dima zaa na - ba daa paai ninvugpisiyɔpɔi ni anu. 15Ka Yaakubu daa yisigi n‑kyaŋŋi nti zinni Igyipti, halli ka ŋɔn ni ti yaakpamma zaa daa ti ka ni. 16Ka ba daa zi ba n‑labi Sɛkyeem tiŋŋa na, nti sɔ'ai ba ba gbala ziseaa ni, Sɛkyeem ziseaa ka ti yaaba Ibrahim ŋɔn daa zaŋŋi anzulifa n‑da Heemɔri biisi saani la.

17Tɔ. Ka Naawunni ŋɔn daa pun yɛli Ibrahim, ni, u nin suŋŋi u seem la, ka di saha daa naayi pɔtta; di saha maa ka ba zuliya maa daa nɔbi n‑zoaai pam Igyipti tingbaŋŋu maa ni, 18halli ka dɔsɔ ŋɔn daa zi Yisifu yɛla daa ti di Igyipti naam, 19ka daa zaŋŋi u teesibeeri n‑namsiri ti yaadima ka mugsiri ba. U daa kyɛ ka ba zaŋŋi ba bileesi m‑basira, ni ba ku laa n‑nya biisi ban vu yaasa. 20Di saha ka ba daa dɔ'ai Musa, ka u daa veeli pam ka Naawunni nini tigi u yɛla; ka u ba ni u ma daa mari u duu ni halli nti paai gɔya ata u ba yiri. 21Di nyaaŋŋa ka sahanseaa daa ti paai ni ba zaŋŋi bii maa m‑basi, ka NaaFirawuna bipuŋŋa daa piisi u nti wubsi n‑zaŋŋi u, ni u leebi u mammaŋŋa biiya. 22Ka Musa daa bamsi Igyipti dima bamsim zaa nti leebi yaa daana u yɛttɔ'a zugu ni u tuma zugu m‑paasi.

23Tɔ: Musa ŋɔn daa ti paai u yuuma pisinaasi, ka di daa kyɛ u sufu ni na, ni, u kyɛm nti kaai u dɔ'ariba, Izraɛli dima la. 24Ka u daa kyaŋŋi nti nya ka Igyipti dɔsɔ ŋɔn mugsiri ŋɔn Musa dɔ'ariba maa yinni ka di daa bu dɔli soori, ka u daa ŋmɛ Igyipti doo maa n‑ku u. 25U daa teesiya, ni, u mabiisi nin baŋŋi, ni, Naawunni n tum u na ni u ti fa ba m‑basi, amaa ba daa bu baŋŋi lala. 26Ka dizugu beoo ŋɔn daa ti neaai ka Musa laa n‑yi nti nya Izraɛli dima maa niriba ayi ŋɔn zabra. Ka u kyaŋŋi ni u ti goaai ba ka yɛli, ‘M mabiisi, ya baŋŋma, ni, ya nyɛ la mabiitiri yinni dima; ka wula ka ya ŋmaligi n‑zabra?’ 27Amaa ŋɔn daa niŋni u kpeaa putoo maa daa gyɛ la suuri n‑niŋi Musa ka boosi u, ni, ‘Ŋɔni n lee n‑zaŋŋi nyini n‑leebi ti toondaana, bee, ti sarikatta?’ 28ni, ‘I boori la i ku ma, hoo nyin sa ku Igyipti doo la seem maa, bee?’ 29Tɔ; ka Musa ŋɔn daa wum lala maa, ka u daa zɔ n‑kyaŋŋi Midiyan tingbaŋŋu ni. Bɛni ka u daa kpalim m‑bɛ ni, halli nti dɔ'ai u bidibsi ayi.

30Di yuuma pisinaasi nyaaŋŋa ka malaaka daa pusi n‑yi Musa zugu na, yoo kan yuuri boonni Sainayi la ni, n‑ŋmanni hoo bugum n‑diri tutuuri puuni. 31Ka Musa ŋɔn daa nya lala ka di gyɛri u, ka u vuui m‑paai bɛni ni u ti gɔsi suŋŋa. Di saha ka u daa wum ti Dugma kukɔri, ka u tɔ'asiri n‑tiri u, ni, 32‘Mani n nyɛ Naawunni ka i badima gyeemni ma. Halli Ibrahim Naawunni n nyɛ ma, ni Yisahaaku Naawunni, ni Yaakubu gba.’ Ka dizugu dabeem daa gbaai Musa ka u ningbiŋŋu daa gyigra; ka u daa bu laa n‑sakki n‑gɔsiri bɛni. 33Ka ti Dugma daa laa n‑yɛli u, ni, ‘Pirigma i namna maa, dama nyin ŋɔn zɛ seela maa nyɛ la din bɛ kasi n‑ti ma!’ 34Ni, ‘M pun nya n niriba ŋɔn diri wahala seelli Igyipti dima nuu ni, ka laa n‑wum ba fabla zaa; lala zugu ka n sigi na ni n ti fa ba m‑basi.’ Ka yɛli, ni, ‘Ka dizugu kyɛm na ka n taasi i Igyipti tingbaŋŋu ni.’ 35Dinŋɔna - ya bu nya? - ŋɔn Musa sɔ Izraɛli dima ŋɔn daa za'asi n‑yɛli u, ni, ‘Ŋɔni n lee n‑zaŋŋi i n‑leebi toondaana bee, ti sarikatta?’, ŋɔna ka Naawunni daa tum na ni u ti leebi ba toondaana ni ŋɔn nin fa ba m‑basi. U daa niŋi lala, malaaka sɔ ŋɔn daa pusi n‑yi u zugu tutuuri maa puuni la suŋŋsim zugu. 36Ka u siri daa fa ba n‑yiisi ba na, ka daa tumni alahazibu tuma ni tunkara pam Igyipti puuni, zaŋŋi n‑kyaŋŋi TeekuZeoo ziiya, halli yoo ni gba, ban daa goori bɛni sahaseaa yuuma pisinaasi la. 37Tɔ; ŋɔn Musa daa nyɛ dɔsɔ ŋɔn daa yɛli Izraɛli dima, ni, ‘Naawunni nin yiisi sɔ ŋɔn nyɛ ya dɔ'ara, n‑kyɛ ka u niŋi anabi hoo mani ŋɔn bɛ seem la.’ 38Ŋɔna n daa nyɛ sɔ ŋɔn daa zaani ti Izraɛli badima ni malaaka sunsukkuni. Dama ba daa la'am yoo ni, ka malaaka maa daa tɔ'asi n‑ti ŋɔna, Sainayi zoori zugu, ni u ti yɛli n‑ti ba. Bɛni maa ka u daa deaai Naawunni yɛligu din tiri nyɔvuri maa yɛla n‑wulisiri n‑tiri ti na. 39Amaa ti yaadima maa daa za'asi u noori ka waligi ba mansi ka kyɛ u, ka boori Igyipti lappu: 40ka daa yɛli Aruuna, ni, u zaŋŋma salima m‑maali wuna n‑ti ba, wunseesi ŋɔn nin kyaŋŋi ba tooni n‑guri ba yɛla, ni, ‘Ŋɔn Musa muna - sɔ ŋɔn daa yiisi ti Igyipti ni na la - ti bu laa m‑mi din niŋi u.’ 41Di saha ka ba daa maali bunni hoo na'abila, ka kɔri bunkɔbri m‑maali ka, ka ba sufu pɛligi pam ban daa zaŋŋi ba nuusi m‑maali bunseelli maa zugu. 42Ka dizugu Naawunni daa yiisi u nuu ka kyɛ ba, ka ba daa susiri la saŋmariwuusi: lala zugu ka anabisɔ daa sɔbi n‑dooli Bukku maa puuni, ni#:-

‘Ya Izraɛli dima wa!

Yan daa bɛ yoo ni maa -

Halli nti paai yuuma pisinaasi la -

Lala saha maa zaa, yan daa kɔrigri bunkɔbri maa

Man Naawunni ka ya daa kɔrigri n‑ti ma, bee?

43Ay! Ya daa ziiri ya wunseesi duri -

Wunseaa yan boonni “Mɔlɔkyi” la,

Ni ya saŋmariwuseaa yan boonni “Rɛfan” la.

Ya daa maali buna ni ya puusiri a ni:

Dizugu man nin zaŋŋi ya nti basi,

N‑taasi ya Babɛlɔn tiŋŋa tooni sa.’

44Tɔ, ka ti yaadima ŋɔn daa bɛ yoo ni la, ba daa mari la Naawunni tanti duu; kana ka ba daa maali, ka ka daa ŋmanni la hoo Naawunni ŋɔn daa tɔ'asi Musa n‑wulisi u seem maa. 45Tɔ; ka ti yaadimseeba ban daa pa nyaaŋŋa la daa deaai duu maa m‑mari ka n‑zi na - ban ni Gyɔsuuwa daa niŋi lala. Di daa nyɛ la ban daa katti niriba burabura la saha, ninvugseeba Naawunni ŋɔn daa yiisi m‑basi ka kyɛ ka u niriba kpɛ na. Ka ba daa kpalim m‑bɛ lala, halli nti paai NaaDauda saha. 46Ŋɔn Dauda ka Naawunni nini daa tigi u yɛla, ka dizugu u daa susi soori Naawunni saani ni u ti bɔ gyeeŋŋu ziiya n‑ti u yaaba Yaakubu yiri dima. 47Amaa u bii NaaSulɛmaana maa n daa ti mɛ Naawunni Gyeeŋŋu Yiri maa. 48Amaa dinŋɔ zaa nyɛ la yɔri, dama Naawunni Ŋɔn Ka Kpeaa bu kpeeri nuusi ŋɔn mɛ duseaa puuni m‑bɛ ni. Ka dizugu anabisɔ n daa yɛli, ni#:-

49‘Dinŋɔ ka ti Dugma yɛtta:

“Arizana nyɛ la n naam ziziiya,

Tingbaŋŋu maa mun nyɛ n gbaya ŋɔn tɔmni seela:

Ka yiri bɔ ka ya lee n‑ya m‑mɛ n‑ti ma?

Bee, luginseelli m bɛ duniya wa ni

Ka n nin zinni n‑vuusira?

50Pa mani n daa zaŋŋi n nuusi m‑maali anŋɔ zaa?” ’ ”

51Tɔ; ka Sitiivin daa laa n‑yɛli ba, ni, “Tɔ, yan tuppuwumni dima wa! Ya nyɛ la seeba ban za'asiri yɛlimaŋni, hoo tinzundima ban bu guni la ŋɔn bɛ seem la! Saha kam ka ya zabri Naawunni Siiya Vuusim Kasi maa. Yan niŋni seem la, ya yaadima soori ka ya dɔli maa! 52Anabisɔ n daa bɛ ni ka ya yaadima daa bu namsi u, halli yinni gba, bee? Ba daa bu ku Naawunni tuumudima maa? - Naawunni ŋɔn daa pun tum tuumuseeba maa ni ba daŋŋi m‑moonni Yɛlimaŋni Daana ŋɔn ya n‑kyɛ na la yɛla maa. Ka pampaŋŋɔ yarima mun gbaai la Yɛlimaŋni Daana mammaŋŋa n‑yi u nyaaŋŋa ka ku u. 53Ya daa deaai Naawunni zaaligu malaakadima saani, amaa ka lee m‑bu dɔli ka halli beela.”

54Tɔ: ka Sitiivin yɛligu wa ŋɔn daa lu ba tuba ni, ba sufu daa doaai pam, halli ka ba nyurimni ba kparima n‑niŋni u. 55Amaa Naawunni Sisuŋŋu daa paali Sitiivin ni, ka u wukki u zugu n‑gɔsi saazugu n‑nya Naawunni gyirima veelim, ka nya ka Yisa zɛ Naawunni nudirigu ziiya. 56Di saha ka Sitiivin daa yɛli, “Ya nyama! N nya ka arizana lakkri ni, ka Ninsaala Bii maa zɛ la Naawunni nudirigu ziiya!” 57Ka ba zaa daa gbaai kaasigu n‑nyɛri ba tuba ka zɔ n‑la'am n‑gyiligi u na. 58Ka daa gbaai u n‑yiisi ba tiŋŋa maa tɔriga ni nti lɔbi u kuga. Ka ban daa di sɛhara n‑galim u ka laa n‑lɔbi u maa daa yeaai ba bunyeera nti dooli na'akyimbilisɔ tooni, ka u yuuri boonni la Sɔla. 59Ban daa lɔbri Sitiivin kuga sahanseaa maa, u daa susi la ti Dugma n‑tɔ'asiri, ni, “N Dugma Yisa, deaam n nyɔvuri!” 60Ka gbaani tiŋŋa n‑kaasi n‑yɛli, “N Dugma, di zaŋŋi ba tumbeoo wa taalli n‑ziili ba!” Ka ŋɔn daa yɛli lala n‑naai, u daa ti leebi Naawunni dinni.

Currently Selected:

TUUMUDIMA TUMA 7: maw

Highlight

Copy