Marcos 12

Jesús umbɨjaanga uvarupa uiporu wae reta re

(Mateo 21.33-46; Lucas 20.9-19)

1Jayawe Jesús umbɨpɨ uyemɨngeta umbɨjaanga rewe jokua mburuwicha reta pe kuärái: “Ime iko pëti kuimbae uvaruparä uyapo wae,” jei. “Jae uikëse kawi jokua uvarupa, jare oñotɨ pɨpe jeta uva,” jei. “Jare uyapo wi uva uñetami pɨpe waerä. Jare uyapo wi pëti chapapa ɨwate, joko wi umae waerä opaete uvarupa re,” jei. “Jare opa ma uyapɨkatu kawi yawe jokua uvarupa, iya umee ambɨe reta pe uyandareko jese waerä. Jare jei chupe reta: ‘Piyandareko kawi uvarupa re. Jare uva yawɨye ma yawe, mbɨte ameeta pewe kuri,’ jei chupe reta. Jayawe uvarupa iya oo mbɨrɨ ambɨe ɨwɨ pe,” jei Jesús.

2“Jayawe uva yawɨye ma yawe, uvarupa iya ombou pëti uyeyokui chupe wae uvarupa uiporu wae reta pe ueka waerä tëi chupe reta jae imbae wae. 3Erëi uvarupa uiporu wae reta uipɨsɨ uinupa, jare umee’ä chupe mbae awe. Jare omondo ye jukuärái etei reta,” jei. 4“Jayawe uvarupa iya ombou ye tëi ïru uyeyokui wae. Erëi uvarupa uiporu wae reta uyapi ita pe umbɨpere iñäka pe, jare uyapo reta chupe mbaembae ikawi mbae wae. Jare omondo ye reta,” jei. 5“Jayawe uvarupa iya ombou ye tëi ïru uyeyokui wae. Erëi uvarupa uiporu wae reta uyuka kua. Jare uvarupa iya jekuaeño ombou tëi ïru uyeyokui wae reta, erëi uvarupa uiporu wae reta jekuaeño uyapo mbae ikawi mbae wae chupe reta. Amokue wae uinupa reta, jare ïru wae uyuka reta,” jei chupe reta.

6“Jare uvarupa iya ime wɨreko pëti taɨ jae waeño uauete wae. Taɨkuete rupi ombou taɨ uvarupa uiporu wae reta pe. Echa’ä jei tëi iyupe: ‘Kua cheraɨ wi uipɨuta ko reta,’ jei tëi. 7Erëi uvarupa uiporu wae reta uecha taɨ ou oï yawe, jei reta iyupe: ‘Pea ou oï wae ko jae uvarupa iyarä wae. Yayuka ñañono, jare uvarupa upɨtata yanemaerä,’ jei tëi iyupe reta. 8Jayawe jae reta uipɨsɨ, jare uyuka, jare omombo etei reta uvarupa wi,” jei chupe reta.

9Jayawe Jesús jei wi jokua mburuwicha reta pe: “Jayawe, ¿mbae ra uyapota uvarupa iya?” jei chupe reta. “Che tae pewe, outa oï opa uyuka waerä jokua uvarupa uiporu wae reta, jare uiporukata uvarupa ambɨe wae reta pe,” jei chupe reta.

10“¿Pemɨngeta’ä yerá Tumpa iñeerɨru pe uyekuatía oï wae? Echa’ä joko pe uyekuatía oï umbɨjaanga rewe Upuruepɨ wae re kuärái:

‘Jokua ita tëta iyapoa reta wɨrɨ̈ro omombo iyuwi reta wae, añawe uyeyapo ma chuwi reta ita ikawiete ye wae opaete ïru ita reta tëta pewa wi.

11Jukuärái Tumpa uyapo. Jare jokua orembɨpɨakañɨete.’#Salmo 118.22-23

Jukuärái uyekuatía oï,” jei Jesús chupe reta.

12Jayawe jokua Israel pewa mburuwicha reta uyandu yawe Jesús jei wae, uikuaa kawi reta Jesús jei iko chupe reta wae – jae reta ko jokua uvarupa uiporu wae reta rami, echa’ä wɨrɨ̈ro reta Jesús. Jáeramo jae reta uipota tëi jawoi pewa uipɨsɨka reta Jesús. Erëi ukɨye reta uipɨsɨka waerä. Echa’ä uipɨsɨka reta yawe, aramoi jokua uyembatɨ wae reta uyembopochɨta ikotɨ. Jayawe mburuwicha reta ueyaño jare opa yuraa ye reta.

Amokue reta uipota tëi uyawɨka Jesús pe iñee rupi

(Mateo 22.15-22; Lucas 20.20-26)

13Joko wi jokua mburuwicha reta ombou Jesús pe amokue fariseo reta jare Herodes imborɨa reta, uyawɨka reta waerä tëi Jesús pe iñee rupi. 14Jae reta yuweru uwäe yawe, jei reta Jesús pe: “Oporomboe wae, ore nduikuaa nde jekuaeño ndiyemɨngeta jupi rupi. Nde nemae oyowake opaete wae re jare niñemaeño’ä ndiyé. Jare nde ndeporomboe kawi kërái yambɨyerowia waerä Tumpa,” jei reta. “Jayawe ore nduipota ndupɨrandu ndewe mbae re. Romano reta imburuwicha wasu César#12.14 Jae reta jei romano reta imburuwicha wasu imbaepuerete wae pe “César.” Kua yandeɨwɨ Bolivia pe yae chupe “Presidente.” jei yandewe yambɨepɨ waerä chupe korepoti pe opa año rupi. Erëi ¿mbae pa ndere nde? ¿Jupi ra yambɨepɨ chupe waerä, ani jupi’ä ra? ¿Yambɨepɨta pa chupe, ani mbaetɨta pa?” jei reta chupe.

15Erëi Jesús uikuaa chuwi reta uipota umbɨtawɨ wɨreko reta wae. Jayawe jei chupe reta: “¿Maera pa pipota piyawɨka peï chewe? Peru chewe pëti korepoti; ñamae jese,” jei chupe reta.

16Jayawe jae reta ueru, jare Jesús jei chupe reta: “¿Kía jowa iä pa oï jese, jare kía jee pa uyekuatía oï jese?” jei chupe reta.

“César,” jei reta.

17Jayawe Jesús jei chupe reta: “Jayawe kua ko jae César imbae. Pemee ye chupe jayawe. Erëi pemee wi Tumpa pe jokua mbaembae Tumpa uipota wae,” jei chupe reta.

Jare Jesús jei wae re jae reta ipɨakañɨ upɨta.

Jesús oporomboe umanokue wae reta ikowe yeta wae rewa

(Mateo 22.23-33; Lucas 20.27-40)

18Jayawe yuweru Jesús oï wae pe amokue mburuwicha reta, saduceo jei chupe reta wae. Opaete saduceo reta jei tëi umanokue wae reta ndarau ma ikowe ye. Jayawe yuweru wae reta jei Jesús pe: 19“Oporomboe wae, ore nduipota ndupɨrandu ndewe pëti mbae re. Moisés arakae uikuatía ueya yandewe kuärái: ‘Pëti kuimbae umano yawe jembireko umɨmembɨ mbae rewe, jayawe kuimbae amɨri tɨwɨ tumenda jokua kuña ndiwe. Jayawe umɨmembɨ yawe, kuimbae amɨri onoita iñemoñaa tɨwɨ rupi.’#12.19 Emɨngeta Deuteronomio 25.5-6 pe. Jukuärái uikuatía Moisés,” jei reta.

20“Jayawe ime iko pëti kuimbae owa tɨwɨ reta onoi wae. Kua kuimbae umenda, jare umano jembireko umɨmembɨ mbae rewe,” jei reta. 21“Jayawe kuimbae amɨri tɨwɨ jae iyeuka umenda jokua kuña ndiwe, jare umano wi jembireko umɨmembɨ mbae rewe. Jae nunga wi jukuärái uyeyapo jaɨkue rupiwa reta pe. 22Opaete chiu rewe pëti pëti umenda jokua kuña ndiwe, jare opaete pëti pëti rupi umano reta umɨmembɨ mbae rewe. Jare jaɨkue rupi kuña parawete umano wi,” jei reta. 23“Jayawe añetete yawe umanokue wae reta ikowe yeta, ¿kía nunga wae jembirekorä pa ikota jokua kuña jae reta ikowe ye yawe? Echa’ä opaete chiu rewe umenda jae ndiwe.” Jukuärái jei saduceo reta Jesús pe.

24Jayawe Jesús jei chupe reta: “Pe reta pikuaa’ä Tumpa iñee uyekuatía oï wae, jare pikuaa’ä etei wi kërái ko Tumpa imbaepuere wae. Jáeramo piyawɨ ko piyemɨngeta umanokue wae reta rewa. 25Echa’ä jokua ara umanokue wae reta ikowe ye yawe, ndarau ye ma umenda reta. Echa’ä yurekota araɨwa reta yureko wae rami,” jei chupe reta.

26“¿Pemɨngeta’ä yerá Moisés arakae uikuatía wae? Joko pe jei sɨmi umanokue wae reta ikowe yeta wae rewa,” jei. “Echa’ä uyekuatía oï kërái Tumpa jei yái jendɨ wae wi Moisés pe wae. Jei chupe: ‘Che ko jae nderamɨkue reta Abraham, Isaac, jare Jacob iTumpa.’#Éxodo 3.6 Jukuärái Tumpa jei Moisés pe yepe tëi Moisés tamɨkue reta arakaete ye ma opa umano,” jei. 27“Añetete umanokue wae reta mbaetɨ yawe onoi tekowe, jayawe Tumpa ndarau jei tëi jae ko jae reta iTumpa wae, echa’ä jae ko ime tekowe onoi wae reta iTumpa,” jei. “Jayawe kua uikuaaka yandewe yanderamɨkue reta imeño yepe tekowe onoi. Pe reta tuicha ko piyawɨ peï,” jei Jesús saduceo reta pe.

Jesús oporomboe Tumpa mbae jei wae ikawiete ye wae rewa

(Mateo 22.34-40)

28Jayawe saduceo reta uyeaka Jesús ndiwe rambuewe, ou uwäe pëti kuimbae Moisés uikuatía wae re oporomboe wae. Jae uyandu kërái Jesús umɨmbeu kawi chupe reta. Jayawe jae upɨrandu Jesús pe: “Opaete mbaembae Tumpa jei yandewe wae wi, ¿mbae nunga pa ko jae ikawiete ye wae yayapo waerä?” jei chupe.

29Jayawe Jesús jei chupe: “Jae ko kua: ‘Israel iñemoñaa reta, piyapɨsaka kawi kua re. YandeYa Tumpa ko jae jaeño Tumpa wae. 30Peau yandeYa Tumpa pepɨa rewe, pekɨrëɨ rewe, pepɨayemɨngeta rewe, jare añetete rewe.’#Deuteronomio 6.4-5 Jokua ko jae ikawiete ye wae ndiyapo waerä,” jei chupe. 31“Jare jaɨkue rupiwa jae ko kua: ‘Peau perapicha kërái pe reta etei piyerau wae rami.’#Levítico 19.18 Opaete mbaembae Tumpa jei wae wi, mbaetɨ ïru ikawiete ye wae kua reta wi,” jei Jesús chupe.

32Jayawe kuimbae jei Jesús pe: “Jaekawi ndiyemɨngeta, oporomboe wae,” jei chupe. “Nde ndere añetete wae, ime pëtiño Tumpa wae jare mbaetɨ ye ambɨe wae,” jei. 33“Jare imeta ko yaau Tumpa yandepɨa rewe, yandepɨayemɨngeta rewe, jare añetete rewe. Jare imeta ko yaau wi yanderapicha kërái yande reta etei yayerau wae rami,” jei. “Jokua ko ikawiete ye opaete mbaemɨmba reta yaraa yayuka ñamee Tumpa pewarä wae wi,” jei Jesús pe.

34Jayawe Jesús uyandu yawe kuimbae arakuaa katu rewe uyemɨngeta oï wae, jei chupe: “Nde ndikuaa kawi neï. Jeta’ä uata oï ndewe Tumpa iko waerä nemburuwicha wasurä,” jei chupe.

Jare joko wiwe kiawe uipota’ä ye ma upɨrandu Jesús pe mbae re awe, echa’ä aramoi ipuere uñemɨmaraka reta.

Upuruepɨ wae David iñemoñaa pewaño’ä ko

(Mateo 22.41-46; Lucas 20.41-44)

35Jayawe Jesús jei tupao wasu joka pe ñonoï wae reta pe: “Moisés uikuatía wae re oporomboe wae reta jei Cristo yae chupe wae jae ko David iñemoñaa pewaño. Erëi, ¿kërái ra jokua? 36Echa’ä David etei uikuatía arakaete Espíritu Santo imbaepuere rupi kuärái:

‘Tumpa ikoño mái wae jei cheYa pe kuärái:

‘Ewapɨ kua cheakata kotɨ, nderowaicho reta opa añonoka rewa itawa re nderowai,’ jei Tumpa.’#Salmo 110.1

Jukuärái David uikuatía arakaete rupi kërái Cristo jae’ä ko kuimbaeño. Jae ko iYa wi. 37Jayawe David etei jei chupe yawe, ‘CheYa,’ ¿këraita pa jayawe Cristo ipuere iko David iñemoñaa pewaño?” jei Jesús chupe reta.

Jare joko pe ñonoï wae reta uyapɨsaka Jesús re uyerowia rewe.

Jesús umbɨjeko Moisés uikuatía wae re oporomboe wae reta

(Mateo 23.1-7; Lucas 20.45-47)

38Jayawe Jesús umbɨpɨ oporomboe ye, jare jei joko pe ñonoï wae reta pe kuärái: “Piyandareko kawi piyé Moisés uikuatía wae re oporomboe wae reta wi,” jei chupe reta. “Echa’ä jae reta jekuaeño uipota uyepɨuka waerä ïru wae reta pe. Jáeramo jekuaeño uyemonde kawi reta uyechaka waerä jae reta ko jae tenondewa reta,” jei. “Jare jae reta uwata ñonoï mercado rupi yawe, jekuaeño uipota ïru wae reta umbɨsaluda waerä uipɨu chuwi rewe,” jei. 39“Jare yuraa reta yawe tupao pe, jae reta uipotaete uwapɨ tenda tenondewa ikawiete wae pe. Jare jukuärái uyapo reta wi uparea chupe reta yawe,” jei. 40“Jare jae reta puku uyerure reta Tumpa pe opaete wae umae waerä tëi jese reta jupi ko ñonoï Tumpa ndiwe wae. Erëi jae reta tawɨ rupi upɨ̈ro kuña ime umano chuwi wae reta wi imbaembae. Jáeramo täta rupi Tumpa uiporarakata oï chupe reta,” jei Jesús chupe reta.

Pëti kuña ime umano wae opa umee ikorepoti Tumpa pe

(Lucas 21.1-4)

41Jare kaaru katu ma yawe, Jesús uwapɨ iko tupao wasu joka pe, korepoti Tumpa pewarä uñemee wae jɨru jowai. Jare uecha jeta yuweru wae reta oñono ñonoï korepoti jɨru pe. Jeta jae reta ikokatu wae reta ko, jare oñono reta jeta korepoti jɨru pe. 42Erëi ou wi pëti kuña iparawete mii wae ime umano wae. Kua kuña jaeño oñono mokui korepoti mii. Jokua jeta’ä ko mbae yawa pɨpe waerä.

43Jayawe Jesús ueni jemimboe reta jare jei chupe reta: “Che tae pewe añetete wae, pea kuña iparawete mii wae ime umano wae umee jetaete ye ïru wae reta wi Tumpa jowai,” jei. 44“Echa’ä ïru wae reta ueru umee jembɨre chupe wae wi. Erëi pea kuña, yepe tëi iparawete, erëi jembiurä owata tëi iko pɨpe wae opaetei umee Tumpa pewarä,” jei Jesús chupe reta.

Currently Selected:

Marcos 12: gnwPB

Highlight

Copy