San Mateo 18

Kaꞌán Jesús yo̱o̱ nduuꞌ ne̱ kaꞌnuꞌ

(Mr. 9:33-37; Lc. 9:46-48)

1Kii̱ꞌ sa̱kanꞌ ndii, ni̱ nde̱kui̱e̱ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ Jesús nuu̱ꞌ a̱, te̱ ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱ kaꞌán ra̱ ndii:

―¿Yo̱o̱ nduuꞌ te̱ kaꞌnuꞌ ka̱ nuu̱ꞌ ne̱ xa̱ xaꞌndia chuunꞌ Ndiosí nimá? ―ni̱ kachi̱ ra̱ xiinꞌ a̱.

2Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ka̱na̱ a̱ i̱i̱n te̱ lulu, te̱ ni̱ xa̱ni̱ ña̱ꞌaꞌ a̱ ma̱ꞌinꞌ ra̱. 3Te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ ndii:

―Ña̱ nda̱ku kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ndii, naaꞌ nä̱ma̱ ndo̱ꞌ nimá ndo̱ꞌ te̱ ku̱ndu̱u̱ ndo̱ꞌ nde̱e̱ naa ne̱ kualiꞌ ndii, kü̱vi̱ ku̱ndu̱u̱ ndo̱ꞌ kuenta ne̱ xa̱ xaꞌndia chuunꞌ Ndiosí nimá. 4Sa̱kanꞌ ña̱ ne̱ maso nimá nde̱e̱ naa te̱ lulu yoꞌoꞌ nduuꞌ ne̱ kaꞌnuꞌ ka̱ te̱i̱n ne̱ xa̱ xaꞌndia chuunꞌ Ndiosí nimá. 5Te̱ yo̱o̱ ka̱ natiinꞌ i̱i̱n te̱ lulu nde̱e̱ naa te̱ yoꞌoꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ nduuꞌ ni̱a̱ kuenta i̱ ndii, yuꞌu̱ natiinꞌ ni̱a̱.

Kaꞌán Jesús ña̱ i̱yo̱ va̱ ku̱ndo̱ꞌo̱ ne̱ kavikoꞌ ne̱ xa̱ i̱ni̱ xini Ndiosí te̱ sa̱a̱ ni̱a̱ kua̱chi̱

(Mr. 9:42-48; Lc. 17:1-2)

6’Te̱ ne̱ yivi̱ꞌ, ne̱ kavikoꞌ i̱i̱n ne̱ lulu, ne̱ i̱ni̱ xini yuꞌu̱ nde̱e̱ naa te̱ yo̱ꞌo̱ꞌ, te̱ sa̱a̱ ni̱a̱ kua̱chi̱ ndii, nde̱e̱ chaaꞌ ka̱ na ko̱tii̱n i̱i̱n yuu̱ꞌ molino suku̱nꞌ ne̱ kavikoꞌ ña̱ꞌaꞌ ja̱a̱nꞌ, te̱ skoꞌni̱ꞌ ni̱a̱ nde̱e̱ ma̱aꞌ ti̱xi̱n mi̱ni̱. 7I̱yo̱ va̱ ndoꞌoꞌ ne̱ yivi̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ, sa̱kanꞌ ña̱ yoo va̱ ña̱ kavikoꞌ ña̱ꞌaꞌ te̱ sa̱a̱ ni̱a̱ kua̱chi̱, te̱ kuní a̱ ña̱ xkaꞌndi̱a̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ ni̱a̱. Ndisu̱ i̱yo̱ ka̱ ku̱ndo̱ꞌo̱ ne̱ kavikoꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ te̱ sa̱a̱ ni̱a̱ kua̱chi̱ ja̱a̱nꞌ.

8’Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ, naaꞌ nda̱ꞌaꞌ u̱nꞌ uun xaꞌa̱ꞌ u̱nꞌ xaaꞌ sa̱kanꞌ te̱ xaaꞌ u̱nꞌ kua̱chi̱ ndii, va̱ꞌa̱ ka̱ ke̱ndoso̱ꞌ u̱nꞌ u̱n te̱ ska̱naꞌ u̱nꞌ u̱n. Kua̱chi̱ ndii nde̱e̱ chaaꞌ ka̱ ku̱ndu̱u̱ u̱nꞌ te̱ tikunduꞌ i̱i̱n nda̱a̱ꞌ nda̱ꞌaꞌ uun i̱i̱n xaꞌa̱ꞌ, te̱ na̱ti̱i̱n u̱nꞌ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ ña̱ kö̱o̱ꞌ kivi̱ꞌ ndiꞌiꞌ, te̱ sa̱kanꞌ ña̱ kuꞌu̱n u̱nꞌ xiinꞌ uvi̱ sa̱aꞌ nda̱ꞌaꞌ u̱nꞌ uun xiinꞌ uvi̱ sa̱aꞌ xaꞌa̱ꞌ u̱nꞌ vi̱ꞌe̱ ndi̱a̱yaꞌ miiꞌ kö̱o̱ꞌ kivi̱ꞌ ndaꞌva̱ ñuꞌu̱. 9Te̱ naaꞌ ndu̱chiꞌ nuu̱ꞌ u̱nꞌ xaaꞌ sa̱kanꞌ te̱ xaaꞌ u̱nꞌ kua̱chi̱ ndii, va̱ꞌa̱ ka̱ xta̱ꞌniꞌ u̱nꞌ u̱n te̱ ska̱naꞌ u̱nꞌ u̱n. Kua̱chi̱ ndii nde̱e̱ chaaꞌ ka̱ ku̱ndu̱u̱ u̱nꞌ te̱ kuiꞌe i̱i̱n nda̱a̱ꞌ ndu̱chiꞌ nuu̱ꞌ, te̱ na̱ti̱i̱n u̱nꞌ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ ña̱ kö̱o̱ꞌ kivi̱ꞌ ndiꞌiꞌ, te̱ sa̱kanꞌ ña̱ kuꞌu̱n u̱nꞌ xiinꞌ uvi̱ sa̱aꞌ ndu̱chiꞌ nuu̱ꞌ u̱nꞌ vi̱ꞌe̱ ndi̱a̱yaꞌ miiꞌ xixí ñuꞌu̱.

Kaꞌán Jesús i̱i̱n ña̱ kaꞌán ndi̱a̱a̱ xaꞌa̱ꞌ i̱i̱n mbe̱e̱, tiꞌ ni̱ xita̱

(Lc. 15:3-7)

10’Ko̱to̱ va̱ ndo̱ꞌ te̱ mï̱iꞌ ku̱u̱ ndo̱ꞌ xiinꞌ nde̱e̱ i̱i̱n ne̱ kualiꞌ naa te̱ yo̱ꞌo̱. Sa̱kanꞌ ña̱ kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ndii, yoo ángele ña̱ xitoꞌ ña̱ꞌaꞌ nuu̱ꞌ Ndiosí, yu̱vaꞌ e̱ꞌ, ña̱ nduꞌu̱ꞌ ndi̱viꞌ. 11Kua̱chi̱ ndii yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ ndii, ni̱ xa̱a̱ i̱ i̱i̱n yivi̱ꞌ te̱ sa̱kakú i̱ ne̱ ni̱ ku̱xi̱o̱o̱ nuu̱ꞌ Ndiosí. 12¿Sa̱a̱ tuu ndoꞌó? Naaꞌ sa̱kanꞌ te̱ kumiꞌ i̱i̱n te̱ yivi̱ꞌ ciento mbe̱e̱, te̱ ni̱ xita̱ i̱i̱n riꞌ ndii, ¿ñáá nä̱ko̱o̱ ra̱ tiꞌ ku̱miꞌ xi̱ko̱ xaꞌu̱n ku̱miꞌ ja̱a̱nꞌ xíniꞌ i̱i̱n i̱kuꞌ, te̱ kuꞌu̱n na̱ndu̱kuꞌ ra̱ tiꞌ ni̱ xita̱ ja̱a̱nꞌ nde̱e̱ na̱ꞌi̱n ra̱ riꞌ? 13Ña̱ nda̱ku kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ndii, naaꞌ na̱ꞌi̱n ra̱ riꞌ ndii, na̱kua̱tiaꞌ ka̱ nimá ra̱ xaꞌa̱ꞌ tiꞌ ja̱a̱nꞌ te̱ sa̱kanꞌ xaꞌa̱ꞌ tiꞌ ku̱miꞌ xi̱ko̱ xaꞌu̱n ku̱miꞌ tiꞌ nï̱ xiti̱a̱ ja̱a̱nꞌ. 14Te̱ i̱i̱n kachi tu̱ nduuꞌ a̱ xiinꞌ yu̱vaꞌ e̱ꞌ Ndiosí, ña̱ nduꞌu̱ꞌ ndi̱viꞌ ndii, küní a̱ ña̱ ndo̱ñuꞌuꞌ nde̱e̱ i̱i̱n ne̱ kualiꞌ nde̱e̱ naa te̱ yo̱ꞌo̱ꞌ nuu̱ꞌ a̱.

Yoꞌoꞌ saniaꞌá Jesús ña̱ kuní a̱ ko̱o̱ kaꞌnuꞌ i̱ni̱ e̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ

(Lc. 17:3)

15’Te̱ naaꞌ ni̱ xa̱a̱ i̱i̱n ña̱ni̱ taꞌanꞌ ndo̱ꞌ i̱i̱n kua̱chi̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ndii, kuꞌu̱n ndo̱ꞌ te̱ sa̱kiꞌinꞌ ña̱ꞌaꞌ ndo̱ꞌ kuento ku̱ndi̱e̱e̱ uvi̱ sa̱aꞌ mi̱iꞌ ndo̱ꞌ. Naaꞌ ta̱xi̱ so̱ꞌo̱ ra̱ ña̱ kaꞌa̱n ndo̱ꞌ ndii, xa̱ ni̱ ndu̱i̱i̱n tu̱ku̱u̱ ndo̱ꞌ xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ. 16Te̱ naaꞌ täxiꞌ so̱ꞌo̱ ra̱ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n ndo̱ꞌ ndii, kuꞌu̱n na̱ka̱ ndo̱ꞌ i̱i̱n nda̱a̱ꞌ uun uvi̱ taꞌan te̱ ndi̱e̱e̱ yu̱ꞌuꞌ xaꞌa̱ꞌ tu̱ꞌu̱n kuiꞌe̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ sa̱kanꞌ ku̱ni̱a̱ni̱ sa̱kuuꞌ tu̱ꞌu̱n kuiꞌe̱ nuu̱ꞌ uvi̱ taꞌan uun uni̱ taꞌan te̱ ndieeꞌ yu̱ꞌuꞌ. 17Te̱ naaꞌ täxiꞌ so̱ꞌo̱ tu̱ ra̱ ña̱ kaꞌa̱n te̱ uvi̱ taꞌan ja̱a̱nꞌ ndii, kaꞌa̱n ndo̱ꞌ xiinꞌ ne̱ nduuꞌ kuenta i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ. Te̱ naaꞌ ni̱ nde̱e̱ tä̱xi̱ so̱ꞌo̱ tu̱ ra̱ ña̱ kaꞌa̱n ne̱ ja̱a̱nꞌ ndii, na ku̱ndu̱u̱ ra̱ nde̱e̱ naa i̱i̱n te̱ xïní yoo Ndiosí nuu̱ꞌ ndo̱ꞌ uun nde̱e̱ naa i̱i̱n te̱ kendiaa̱ꞌ yaꞌviꞌ xaꞌa̱ꞌ ñu̱u̱ Roma. 18Ña̱ nda̱ku kaꞌa̱n i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ndii, ndee ka̱ ña̱ ka̱tunꞌ ndo̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ ndii, xa̱ ni̱ ka̱tunꞌ tu̱ ña̱ꞌaꞌ Ndiosí nde̱e̱ ndi̱viꞌ. Te̱ ndee ka̱ ña̱ nda̱xinꞌ ndo̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ ndii, xa̱ ni̱ nda̱xinꞌ tu̱ ña̱ꞌaꞌ Ndiosí nde̱e̱ ndi̱viꞌ.

19’Te̱ kaꞌán tu̱ i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ña̱ naaꞌ na̱ka̱ta̱ uvi̱ taꞌan ndoꞌó kuento ndo̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ xaꞌa̱ꞌ ndee ka̱ ña̱ꞌa̱, te̱ kaka̱n ndo̱ꞌ a̱ nuu̱ꞌ yu̱vaꞌ e̱ꞌ Ndiosí, ña̱ nduꞌu̱ꞌ ndi̱viꞌ ndii, ta̱xi̱ ña̱ꞌaꞌ a̱ nda̱ꞌaꞌ ndo̱ꞌ. 20Kua̱chi̱ ndii, miiꞌ ka̱ nakayá uvi̱ taꞌan uun uni̱ taꞌan ne̱ yivi̱ꞌ kuenta yuꞌu̱ ndii, i̱kanꞌ yoo i̱ xiinꞌ ni̱a̱ ―ni̱ kachi̱ Jesús.

21Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ku̱ya̱ti̱n Pedro nuu̱ꞌ Jesús, te̱ ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱ ndii:

―Tákuiꞌe, ¿sa̱a̱ vi̱ꞌ taꞌan i̱chiꞌ kuní a̱ ko̱o̱ kaꞌnuꞌ i̱ni̱ i̱ xaꞌa̱ꞌ ña̱ni̱ taꞌanꞌ i̱, ne̱ xaaꞌ kua̱chi̱ xiinꞌ i̱? ¿Ñáá nde̱e̱ uxa̱ taꞌan i̱chiꞌ vi̱ꞌ? ―ni̱ kachi̱ ra̱.

22Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ na̱kui̱i̱n a̱ nuu̱ꞌ ra̱ ndii:

―Süu̱ꞌ kaꞌán i̱ xiinꞌ u̱nꞌ ña̱ ko̱o̱ kaꞌnuꞌ i̱ni̱ u̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ ni̱a̱ nde̱e̱ uxa̱ taꞌan i̱chiꞌ kui̱ti̱ꞌ, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii kaꞌán i̱ ña̱ nde̱e̱ uni̱ xi̱ko̱ uxi̱ i̱chiꞌ, te̱ uxa̱ i̱chiꞌ sa̱a̱ u̱nꞌ sa̱kanꞌ.

Yoꞌoꞌ kaꞌán Jesús xaꞌa̱ꞌ i̱i̱n te̱ nï̱ xi̱i̱n ko̱o̱ kaꞌnuꞌ i̱ni̱ xaꞌa̱ꞌ te̱ ndisoꞌ i̱kaꞌ ña̱ꞌaꞌ

23’Xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ na ña̱ xaꞌndia chuunꞌ Ndiosí nimá ne̱ yivi̱ꞌ ndii, nduuꞌ a̱ nde̱e̱ naa i̱i̱n rey, te̱ kuni naka̱n kuenta nuu̱ꞌ te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ ra̱. 24Kii̱ꞌ ni̱ xa̱ꞌaꞌ natava̱ꞌ ra̱ kuenta ndii, ni̱ ki̱xi̱n ndi̱a̱ka̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ ra̱ i̱i̱n te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ ra̱, te̱ ndisoꞌ i̱kaꞌ ña̱ꞌaꞌ uxi̱ mií xu̱ꞌunꞌ yuu̱ꞌ oro nuu̱ꞌ ra̱. 25Te̱ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ nï̱ ku̱vi̱ cha̱ꞌvi̱ ra̱ ndii, ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ xto̱ꞌo̱ ra̱ ja̱a̱nꞌ ña̱ keꞌvi̱ ra̱ xiinꞌ ñaꞌ siꞌi ra̱, xiinꞌ sa̱kuuꞌ siꞌe̱ ra̱, xiinꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ kumiꞌ ra̱, te̱ na̱chaꞌvi̱ ra̱ ña̱ ndisoꞌ i̱kaꞌ ra̱ ja̱a̱nꞌ. 26Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ ni̱ xi̱kuii̱n xitiꞌ te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ ra̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ndaꞌvi ra̱ xiinꞌ xto̱ꞌo̱ ra̱ ndii: “Tákuiꞌe, sa̱a̱ va̱ u̱nꞌ ña̱ va̱ꞌa̱ te̱ ndiatuꞌ ka̱ u̱nꞌ sie te̱ na̱chaꞌvi̱ yoꞌó sa̱kuuꞌ a̱”, ni̱ kachi̱ ra̱. 27Te̱ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ ni̱ ku̱vi̱ta i̱ni̱ xto̱ꞌo̱ ra̱ ja̱a̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ ra̱ ndii, ni̱ sa̱ndoyoꞌ ra̱ ña̱ ndisoꞌ i̱kaꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ sa̱ñaꞌ ra̱ te̱ ja̱a̱nꞌ.

28’Ndisu̱ kii̱ꞌ ni̱ ke̱ta̱ te̱ ja̱a̱nꞌ kuaꞌa̱n ra̱ ndii, ni̱ na̱taꞌanꞌ ra̱ xiinꞌ i̱i̱n te̱ xikaꞌ nuuꞌ ingaꞌ xiinꞌ ra̱ nuu̱ꞌ xto̱ꞌo̱ ra̱ ja̱a̱nꞌ. Te̱ ndisoꞌ i̱kaꞌ ña̱ꞌaꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ciento xu̱ꞌunꞌ yuu̱ꞌ plata. Te̱ ni̱ na̱ti̱i̱n ña̱ꞌaꞌ ra̱, te̱ ni̱ xa̱ꞌaꞌ kuꞌniꞌ ra̱ suku̱nꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ kaꞌán ra̱ xiinꞌ ra̱ ndii: “Na̱chaꞌvi̱ kiꞌi̱ꞌ u̱nꞌ ña̱ ndisoꞌ i̱kaꞌ u̱nꞌ yuꞌu̱”, ni̱ kachi̱ ra̱. 29Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ xi̱kuii̱n xitiꞌ te̱ xikaꞌ nuuꞌ ingaꞌ xiinꞌ ra̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ ra̱ kaꞌán ndaꞌvi ra̱ ndii: “Tákuiꞌe, sa̱a̱ va̱ u̱nꞌ ña̱ va̱ꞌa̱ te̱ ndiatuꞌ ka̱ u̱nꞌ sie te̱ na̱chaꞌvi̱ yoꞌó sa̱kuuꞌ a̱”, ni̱ kachi̱ ra̱. 30Ndisu̱ nï̱ xi̱i̱n te̱ ja̱a̱nꞌ ku̱ndi̱a̱tu̱ ra̱, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii ni̱ xaꞌa̱n chi̱naá ña̱ꞌaꞌ ra̱ vi̱ꞌe̱ ka̱a̱ nde̱e̱ na̱chaꞌvi̱ ña̱ꞌaꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ña̱ ndisoꞌ i̱kaꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱. 31Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ i̱nga̱ ka̱ te̱ xikaꞌ nuuꞌ ingaꞌ xiinꞌ ra̱ ja̱a̱nꞌ ña̱ ni̱ yoo̱ i̱kanꞌ ndii, ni̱ ku̱suchiꞌ va̱ i̱ni̱ ra̱, te̱ ni̱ xan kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ xto̱ꞌo̱ ra̱ sa̱kuuꞌ ña̱ ni̱ yoo̱ i̱kanꞌ. 32Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ka̱na̱ ña̱ꞌaꞌ xto̱ꞌo̱ ra̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ ra̱ ndii: “Te̱ xikaꞌ nuuꞌ ni̱a̱ꞌa va̱ nduuꞌ yoꞌó, sa̱kuuꞌ ña̱ ni̱ ndiso̱ i̱kaꞌ u̱nꞌ yuꞌu̱ ja̱a̱nꞌ ni̱ yoo̱ kaꞌnuꞌ i̱ni̱ i̱ xaꞌa̱ꞌ u̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n ndaꞌvi u̱nꞌ xiinꞌ i̱. 33Sa̱kanꞌ tu̱ ni̱ kuni̱ a̱ ku̱vi̱ta i̱ni̱ yoꞌó xaꞌa̱ꞌ te̱ xikaꞌ nuuꞌ ingaꞌ xiinꞌ u̱nꞌ ja̱a̱nꞌ naa ni̱ ku̱vi̱ta i̱ni̱ yuꞌu̱ xaꞌa̱ꞌ u̱nꞌ”, ni̱ kachi̱ xto̱ꞌo̱ ja̱a̱nꞌ. 34Te̱ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ ni̱ xiꞌe̱ va̱ xto̱ꞌo̱ ra̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ sa̱na̱kuaꞌa ña̱ꞌaꞌ ra̱ nda̱ꞌaꞌ te̱ xíinꞌ te̱ sa̱ndoꞌoꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱ nde̱e̱ ska̱chiꞌ ndi̱ꞌi̱ cha̱ꞌvi̱ ra̱ sa̱kuuꞌ ña̱ ndisoꞌ i̱kaꞌ ra̱ xto̱ꞌo̱ ra̱ ja̱a̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.

35Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ka̱ a̱ ndii:

―I̱i̱n kachi sa̱a̱ tu̱ yu̱vaꞌ e̱ꞌ Ndiosí, ña̱ nduꞌu̱ꞌ ndi̱viꞌ, xiinꞌ i̱ꞌi̱n ndoꞌó naaꞌ kö̱o̱ꞌ kaꞌnuꞌ i̱ni̱ ndo̱ꞌ xiinꞌ i̱i̱n ka̱niiꞌ nimá ndo̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ni̱ taꞌanꞌ ndo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ Jesús.

Currently Selected:

San Mateo 18: miy

Highlight

Copy