The New Testament in the Menya language of Papua New Guinea

© 2017 Wycliffe Bible Translators, Inc. Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License. Http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nc/4.0/. ℗ SIL-PNG and Hosanna (music and effects)

Goti Hanjuwä Iqueqä Kukŋui

Iŋgaŋi ämaqä naqä eeqänäŋä iqua ävaupiyi, Jisasi Iqueŋi, Pailoti iquenyqä ätuma äukuwi. Äwimapiyi, Ique kukŋuä mitpŋqä ipäqiyäpu, Pailoti iqueŋi tiiŋä ätukuwi. “Ne Ämaqä Tqu quvqä tiiŋä imäkätqätaŋgi äqunätuŋque. Neyaqä ämaqä iquauqä kŋuä indqäŋqe qui iwimäkätä, ‘He Romätaŋä ämiqä Sisa iqueŋi, mbqä takisi mävqä pambiyä’ ätuätä, itaŋga Iqueqä-kiuäŋqe, ‘Nyi Kraisi, Goti Hanjuwä Iqu he ämemqä atäuŋuä änyikqä Iqunä, hiqä Ämeyqä Naqä Iqunjqä’ ätuätŋqeqä” ätukuwi.
I tquaŋguwäŋga, Pailoti iqu Jisasi Iqueŋi, yatŋqä tiiŋä äwikqe. “Si Israitqä iquauqä Ämiqä Naqä Iqukitanä?”
Ga Jisasi Iqu kimaŋi, “Si qe ätnyä” ätukqe.
Iŋgaŋi Pailoti iqu, hiqäva-imäkqä naqä iquautä, qokä-apäkä iquautäŋi, “Ämaqä Tque kukŋuä mitmqä diŋqe, Iqueqä suqä quvqe, hiŋuä mäquŋquä eäŋänä” ätukqe.
Iŋäqe, qu kukŋuä yäŋänäqŋqä tiiŋä hui ätukuwi. “Iqu aŋä-himqä eeqänäŋä qua Jutiya iuŋi, qaŋä yäkenä itä, ämaqeu näqŋqä ävätä, quvaqä äwqe, ävauqumuatätqänä. Iqu qua Galili iu ganä iäqetaŋi, täqinyqä äpqäqeqä” ätukuwi.
Pailoti iqu, ii tqaŋgä äwiyäqe, “Ämaqä Tqu, Galilisaŋä Iqutanä?” ätukqe. Qu “Ŋŋqä” tquaŋguwäŋga, iqu, “Jisasi Iqu Heroti iqueqä ämitŋqeuta äpqäqeqä,” kŋuä vqaŋgi, Heroti iquenyqä ändowatkqe. Hea iŋgaŋi, Heroti iqu Jerusälemä iu yakuä pmetaŋganji.
Heroti iqu Jisasi Ique hiŋuä äqunäqe, iqu aquvänä ikqe. Ii tiinji. Hiŋuiqänäŋi Iqu ämaqä mimäkqänäŋä di imäkqaŋgi qätä äwimiŋqeŋqä, Ique hiŋuä qunätŋqä äwinyätä, “Iqu nyaqä hiŋuä iqi, ämaqä mimäkqänäŋä di imäkänä” kŋuä vqaŋgi äpmamiŋqe. Ique äwimeqaŋga, nätmatqä kuapänäŋiŋqä yatŋqä vqaŋgqä-qe, Jisasi Iqu kimaŋi mätquä ikqe. E tuätqätaŋga, hiqäva-imäkqä naqä iquatä, kukŋuä-suqeŋqä näqŋqä iquatä, qäqi ätqäupu, Ique kukŋuä yäŋänäqŋqä ämitkuwi. Iŋgaŋi Heroti iqutä, iqueqä mäkä-iqä iquatä, Ique quvqä imäkäpu, kukŋuä quvqä ätuäpu, gquä hämänäŋä äŋguänäŋä hŋqu ämepu äwiyätäpu, Pailoti iquenyqä aŋgu ändowatukuwi. Hiŋuiqänäŋi Heroti iqutä, Pailoti iqutä, himä-wiuŋqä äpmamiŋiyä-qe, hiunji iqueŋi, iquaqu näueqä imäkŋgiyi.
Ique aŋgi wimeqaŋga, Pailoti iqu hiqäva-imäkqä naqä iquauŋqätä, ämaqä naqä iquauŋqätä, qokä-apäkä iquauŋqätä, tääqä ätuätä aquvä ämaqiyäqe, tii ätukqe. “He Ämaqä Tquenyqä nyitä kukŋuä jänä imäkatuŋquä ätuma äpäpu, tii ändquwiqä. ‘Ämaqe, qu gapmanqä iquauŋi hŋgisanä itquapŋqe, Ämaqä Tqu quvaqä kŋuä indqäŋqe qui imäkätqänä.’ Iŋäqe, nätmatqä he ändquwiŋqe, nyi hiqä hiŋuä iqiŋi yatŋqä ämitmäŋgaŋi, Iqueqä suqä quvqe mämoqumueqä iqänä. Itaŋga Heroti iqu-pqe mämoqumueqä itä, nenyqä aŋgi ändowatqiyä. Ne Ique pizqä päsatuŋquä diŋqe, Iqueqä quvqe, hma etaŋgi äqunäŋueä. Iiŋiŋqe, nyi täŋä-huŋqenä äwimi, hiŋuinä qunäwatmqänä.”
I tquaŋga, qu eeqänäŋi, maŋä yäŋänäqŋqä ätäpu, “Ämaqä Tqueŋi, pizqä äpäsätnä, Baräpasi iqueŋi nenyqä vquatäwatiyä!” ätukuwi. Baräpasi iqu, Jerusälemäŋi, gapmanqä iquatä mäkä äunäpu, ämaqä pizqä päsqaŋgi, guä äpmuatekuwä iquvi.
Iŋgaŋi, Pailoti iqu Jisasi Ique ävquatäwatätŋqeŋqä wiŋgaŋgi, aŋgu ätukqe. Iŋäqe qu maŋä yäŋänäqŋqä tiiŋä ätukuwi. “Zä-huätatä hueyä! Zä-huätatä hueyä!”
Ga aŋguŋi, “Suŋqäwä? Iqu suqä quvqe, äki imäkätŋqäwä? Ne Ique pizqä päsatuŋquä di, nyi Iqueqä suqä quvqä hui mämoqumueqä iqä-qae, täŋä-huŋqenä ävätmä, hiŋuinä qunäwatmqänä” ätukqe.
I tquaŋgqä-qe, qu maŋä yäŋänäqŋqä, “Jisasi Iqueŋi pizqä päkiyä!” ätqua äupiyi, iqueqä maŋi mändi äkittqäkuwi.
Iŋi Pailoti iqu, “Iquauä äwiŋqä dunä qänaknä wimqeqä” ätŋgqe. Ämaqä, gapmanqä iquatä mäkä äunäpu, huizique äpäkkqä iquenyqä ätukuwiŋqe, Pailoti iqu iqueŋi ävquatäwatkqe. Itaŋga Jisasi Iqueŋi, iquauä äwiŋqä iu qänaknä itä, ämaqä päsqä iquauqä hipa iu äwikqe.

Qu Jisasi Ique ätuma äwäpu, ämaqä Saimonä Sairinisaŋä iqu, aŋä-himqä iuŋqä tä pätqätaŋgi a äkiqätäpu, zä-huätatä huŋqe, ique quamä äwiwätäpu, “Jisasi Ique qänaki wivändiyä” ätukuwi. Iqua Ique ätuma wätqätaŋguwäŋgaŋi, qokä-apäkä kuapänä Ique qänaki äwivändkuwi. Iquautaŋä apäkä kuapänäŋä hiua, pmapqä ipu, kŋuä äqiyäpu, qänaki äwivändkuwi. Qu iiŋä iqaŋguwäŋga, Iqu qänaki hiŋuä ämoqunätä, “Apäkä Jerusälemätaŋä iuenä, Nyinyqä kŋuä maqiyqä pambiyä! Hiqä-hiuäŋqätä, hiqä ymeqäŋqätä qäpiyä” ätukqe. “Qakui tiinjqä. Hea qänakndaŋäŋgaŋi, qu tii tpnuwi. ‘Apäkä qokitqä iuatä, ymeqä manyquä iuatä, ymeqä aŋuä mävqä iuatä, qu quwqä-quwä aquvänä iqäuä.’ Hea iŋgaŋi, ‘ Qoqoŋä iquenä, he qua täqi äpäknäpu, ktqä naqumuätäpiyä ’ tpnuwiqä. Ii tiinjqä. Täŋgaŋi qu zä eqä-täŋä eŋqä-paŋä-qunä, suqä tä nyimäkätqäŋuwi, iŋi suqä quvqä imäkqä, zä yäuä äpitŋqä eŋqä-paŋä iquauŋi, suqä äki iwimäkpnuwäŋqäwä?” ätukqe.
Itaŋga Iqutä anäŋi, qu suqä quvqä imäkqä hŋquaqui-pqe, pizqä päkpŋqä ätuma äukuwi. Qu äupiyi, hipkä ‘Ämaqä nyuäŋiqä’ ätmiŋuwä iu ätimäupiyi, Jisasi Iquesä, suqä quvqä imäkqä iquaquisä, zä-huätatä äuekuwi. Ämaqä hŋquququ, Iqueqä hipa ämuaŋgisa, huiziqueŋi, hipa qunamäuqäŋgisa äuekuwi.
Ae äueqaŋguwäŋgaŋi, Jisasi Iqu, “Apiquki, iquauqä suqä quvqe, huätä mamäuvä. Nätmatqä tä nyimäkquwiŋqe, qu maqŋqeqä” ätukqe. Iŋgaŋi qu Iqueqä gquetä ämuasmäŋqetä iwäsäupu, kikiŋä mapŋqä häŋä ikuwi. Jisasi Iqu zä-huätatä huŋgaŋgaŋi, qokä-apäki hiŋuä äqumbu ätqäumiŋuwi. Ämaqä naqä iqua, Ique äkasuwä ätuäpu, “Iqu ämaqä huiziuŋi häŋä iqumuatqä-queqä. Itaŋga Iqu Kraisi, ne mineyätŋqä Goti Hanjuwä Iqu Ique atäuŋuä ikqä Iqu etaŋgutqe, Iqueqä-kiuä häŋä iqumuatnänä” ätukuwi. Itaŋga mäkä-iqä iqua-pqe, Iqu-täŋä qäqiqi äpäpu, äkasuwä ätupiyi, wainqä-eqä yäŋänäqŋqä äväpu, “Si Israitqä iquauqä Ämiqä Naqä Iquki etaŋgutqe, Tqä-täuä yätamäkqä inyä” ätukuwi.
Itaŋi Iqueqä nyuäŋä haqä yäŋiŋi, tuwaŋuä tiiŋä äqäkuwi. “Ämaqä Tqu, Israitqä iquauqä Ämiqä Naqä Iqueqä.” Itaŋga ämaqä quvqä Jisasi Iqutä zä-huätatä anä äuekuwä iquaqu, huiziqu äkasuwä tiiŋä ätukqe. “Si Kraisi, ne äminesŋqä Goti Hanjuwä Iqu atäuŋuä äkikqä Iqukitanä? Si Qäquki etaŋgutqe, yätamäkqe, Tqä-täuä änyätnä, ye-pqe inä yesŋqeqä” ätukqe.
I tquaŋga, ämaqä huiziqu qätä äwiyäqe, äkasuwä tii ätukqe. “Haŋä-iqä Iqu ämeqä-pa, si-pqä inä ämenyä. Si iiŋä ätätŋäŋgaŋi, Goti Hanjuwä Iquenyqä zä makiŋqä iqiyä? Yeqä suqä quvqä imäkqeuta, haŋä-iqä tä meqaŋgueetaŋi, qu qäyunä yemäkqäuä. Iŋäqe Ämaqä Tqu, suqä quvqä maiqueqä” ätukqe. Iqueŋi qäpu ätuäqe, “Jisasi Iquki, Si Ämiqä Naqä äpmetŋäŋgaŋi, nyinyqä kŋuä indqäŋgtŋqä” ätukqe.
Ga, Jisasi Iqu kimaŋi, “Nyi naqä-qakuä äktqä. Täŋgaŋi, si Nyitä qäukuä yäŋiŋi anä pmeŋqueä” ätukqe.

Hiunji quemisqeuta, awiyqä 3 klokŋgaŋqä, mäptqä we mauŋqä itä, qua eeqänäŋä iuŋi hea äwäkqe. Iŋgaŋi, yuä naqänäŋä hiqäva-imäkqä aŋä yäŋgisa imaknmiŋqe, iŋgi-iŋgi äpkŋga äpäwäkqe. Iŋgaŋi, Jisasi Iqu tääqä yäŋänäqŋqä ätätä, “Apiquki, Ŋqä quuvqe, Tqä hipa iqi eqänä” ätukqe. E ätuäqe, qe äpäkoŋgqe.
Ae äpäkoŋgaŋga, mäkä-iqetaŋä naqä iqu, hiŋuä e äqunäqe, Goti Hanjuwä Iqueqä yoqe haqeu ämamäutä, “Ämaqä Tqueä suqä quvqä imäkqe, aaŋqeqä. Ämaqä Jänänäŋä-queqä” ätkqe.
Ämaqä eeqäpnä hiŋuä qumbŋqä aquvä äqänmiŋuwä iqua, nätmatqä ii timäuqaŋgi äqumbiyi, huäqä kiiŋä wuŋgaŋgqetaŋi, quwqä quikuiu ptqä äpäknäpu, aŋämqä aŋgi äukuwi.
Iŋäqe Jisasi Iqueqä käyämaqä iquatä, apäkä ique Galilisa äwivändkuwä iuatä, qu nätmatqä tä timäuqaŋgqeŋqä kiŋä näŋisa hiŋuä äqumbu ätqäumiŋuwi.

Iŋgaŋi ämaqä hŋqu äpmamiŋqe. Iqueqä yoqe Josepä ique. Iqu Israitqä iquauqä aŋä-himqä Arämatiyataŋä ique. Iqu ämaqä jänä-ŋu eä, Goti Hanjuwä Iqunä miqeuŋqä hiŋuä äqänä äpmamiŋqe. Iqu Israitqä iquauqä ämaqä naqä iquautaŋä-que. Iŋäqe, ämaqä naqä huizi iqua, Jisasi Ique qui imäkpŋqeŋqä kŋuä indqänätqätaŋguwäŋga, iqu, “äŋguiqä” matqä imiŋqe. Jisasi Iqu ae äpäkoŋgaŋga, iqu Pailoti iquenyqä äwäqe, Jisasi Iqueä huiwiŋqä ätukqe. Pailoti iqu, “Yqä mayä” tquaŋga, iqu Jisasi Iqueä huiwi zä-huätatä äuekuwiuta äma äpätä, yuä huäqä äutätä, ämaqä qua ptŋqä iu ekqe. Ämaqä wiqä iuŋi, hikä mŋä ae ätäpqiyäŋuwä-qe, iuŋi ämaqä hŋque pŋqä maeqä iŋuwi.
Hiunji iqueŋi, Sämbatqä hiunji hapä pmeqä näwenyä imäkqäŋganji. Mä Josepä iqu ii imäkqaŋgaŋi, Sämbatqä timäutŋqä ikqe. Itaŋga apäkä Galilisa Jisasi Iqutä anä äpkuwä iua, “Josepä iqu, Jisasi Iqueä huiwi qua äkiu pŋqä eäŋqutiyä. Ä äänä itä eäŋqutiyä” tpu, hiŋuä qumbŋqä, Josepä ique qänaki äwivändkuwi. Hiŋuä ae äqumbiyi, äväma äwäpu, marasinqätä, wetqä jinaŋä-weqätä näwinyä imäkepiyi, hiunji hapä pmeqäŋgaŋi, suqä ätäŋqä duŋi qänaknä ipu, hapä äpmamiŋuwi.

Listen to Lukä 23