Audio recordings courtesy of KBRW radio, Barrow, Alaska.

North Slope Iñupiaq New Testament and Portions of OT © American Bible Society. All rights reserved.  Bible text from the North Slope Iñupiaq New Testament and Portions of OT is not to be reproduced in copies or otherwise by any means except as permitted in writing by American Bible Society, 101 North Independence Mall East, Floor 8, Philadelphia, PA 19106-2155 (www.americanbible.org).

Iñupiatun Mumiksat Uqalugiksuat

Iñupiatun Mumiksat Uqalugiksuat (North Slope Iñupiaq Bible) © American Bible Society. All rights reserved. Bible text from the North Slope Iñupiaq Bible is not to be reproduced in copies or otherwise by any means except as permitted in writing by the copyright holder: American Bible Society, 101 North Independence Mall East, Floor 8, Philadelphia, PA 19106-2155 (www.americanbible.org)

Niqinaqivik Puvlaksiŋaitchuamik Punniġmik qalliŋaruq, atiqaqtuaq Itqaunmik Qulaurrusiqiviŋmun. Aasii aŋaiyyuliqsiqpaich iḷisaurriḷḷu pitquranik piviksraqsiuŋarut qanuġlugu tuqutchukługu Jesus, suiḷauriḷutiŋ sivuuġagivlugich iñuich.


Tavra Satan isiŋaruq Judas-mun taggisiqaqtuamun Iscariot-mik, iḷauruaq qulit malġuŋnun iḷitchitquranun. Ilaa aullaŋaruq aasii uqaqatigiaqsivḷugich aŋaiyyuliqsiqpaiḷḷu atanauraŋiḷḷu aŋaiyyuvikpaum munaqsriŋisa, qanuġlugu aitchuutigisukługu Jesus iliŋiññun. Tavra iliŋich quyatchaŋarut, suli aitchuġuŋagaat maniŋñik. Tavra Judas aŋiŋammiuq, aasii piviksraqsiugaqsivḷuni aitchuutigisukługu Jesus ilaiññun iñuich quviġlugich.


Tavra tikiñŋaruq uvlua Puvlaksiŋaitchuam Punniġum, taamna qulaurrusiqutim imnaiyaam tuqutauviksraŋa. Tavra Jesus tiliŋagik Peter-lu John-lu uqallakłuni, Aullaġlutik itqanaiyautiyaqtuqtigut qulaurrusiqinikun niġiyumaugut. Iliŋikta apiġiŋagaak, Sumun itqanaiyaġiaquvisiguk taavrumiŋa. Ilaan kiuŋagik, Naalaġnisitchik. Aullaġitchik iniqpaŋmun, aasii paaġniaġaatik iñuum saagaqtuam qattamun imiġmik. Malikkumagiktik, aasii sumupayaaq isiqpan, uqallautiyumagiktik iñua iglum, Iḷisaurri uqallaktuaq, Sumiitpa tuyuġmiaqaġvik, niġġiviksraqput iḷitchitquratkalu qulaurrusiqunmik? Tavra iḷisautiniaġaatik inituruamik qiḷaguamik upaluŋaitchuamik. Tavrani itqanaiyautiyumagiptigut. Tavra aullaŋaruk, aasii paqinŋagaak Jesus uqausiatun inmiŋnun, aasii iliŋik itqanaiyaŋaruk qulaurrusiqutiksramik.


Tavra ikarraq tikiñman, Jesus aquvinŋaruq niġġiviŋñun piqatigivlugich tilirat iḷitchitqurani. Tavra ilaan uqallautiŋagai, Piyummatigipiallakługu niġiqatigiyumaŋagivsi uumiŋa Qulaurrusiqunmik nagliksaaŋaiñŋaġma. Qanuq uqallautigivsi, niġitqigñiaŋitkiga tikitchiaġilugu sivunipiaŋa atanniqsimaviani God-im. Tavra ilaan tiguŋagaa qallugauraq, aasii quyaanikami God-mun, uqallaŋaruq, Tigulugu taamna, autaaqsiuŋ ilivsiññun. Tavra uqallautigivsi paŋmapaŋmiñ aglaan, imiġniaŋitchuŋa uumiŋa wine-mik qaiñiŋanun aglaan atanniqsimavia God-im. Jesus tiguŋagaa punniq, aasii quyaanikami God-mun, aviŋagaa aitchuutigivlugu ilaiññun uqallakłuni, Tavra taamna timiga aitchuutauruaq ilivsiññun. Taamna pisiuŋ itqaummatigilugu uvamnun. Tainnatun suli aitchuŋagai qallugauramik nullautchianikamiŋ, uqallakłuni, Una qallugauraq imaqaqtuq uvaŋa aumnik maqipkaqtauruamik pisigivlusi. Taavrumuuna God-im nalupqinaiġñiaġaa sivunniuġutini iñuŋnun.
Aglaattauq uvva iñuk uvaniittuq niġġiviŋñi aitchuutiginniktuaq uvamnik. Qanuq Iġñiŋa iñuum tuqutinniaqtuq God-im sivunniutaatun, aglaan qanutun naglignaqtigiruq taamna iñuk aitchuutiginniktuaq ilaanik. Tavra apiqsruqtuutirraqsiŋarut avanmun nalliqsiŋ aitchuutiginnigniaġmagaan ilaanik.

Uqavaarraqsiŋarut iḷitchitqurat, nalliqsiŋ isumakkusiaqaġniaqtilaaksraŋanik kamanaġniqsraulugu. Tavra Jesus uqallaŋaruq ilaiññun, umialiŋich Jew-guŋitchuat atanniqsimasuugaich iñutiŋ suli tamatkua umialgich tairauvlutiŋ anniqsuiriñik. Aglaan tainna ilivsi piñiaŋitchusi. Aglaan kamanaġniqsrauruaq akunnavsiññi iḷiḷi nukaqłiqsun, suli aullarriruaq kivgatun. Nalliak kamanaġniqsrauva, iñuk aquppiruaq niġġiviŋñi, naagga niqłiqsuqtuaq? Taamna aquppiruaq niġġiviŋñi. Aglaan uvaŋa kivgaġimmatun itkivsiŋa.
Ilivsi nayuŋagivsiŋa iluqaiññi uuktuaġusiamni. Aapamali aitchuŋammaŋa atanniqsimmanmik, tainnatulli aitchuġniaġmigivsi atanniqsimmanmik, aasii niġiñiaqtusi imiġlusiḷu niġġivimñi atanniqsimavimñi, suli aquppiḷusi umialgich aquppiutaŋiññi isivġiġḷugich qulit malġuk maŋŋuġiich Israel-guruat.


Simon, Simon, naalaġniiñ. Satan uuktuaġumiñaqsiŋagaasi iluqasi, nunaliqiritun palauvaksranik amiġaiyairuatun. Aglaan Simon, aŋaiyyutiŋagikpiñ ukpiġutaiquŋił̣ł̣utin, aasii isumalitqianikkuvich, suaŋasiḷaagaksraġigitin aniqatiitin. Tavra Peter-m kiuŋagaa, Ataniiq, itqanaitchuŋa tigutaaqtauqatigiyumiñaqłutin tuquqatigiyumiñaqłutillu. Jesus uqallautiŋagaa, Uqallautigikpiñ Peter, tiŋmiaq nipanniaŋitchuq uumani uvlumi, ilivich piŋasuiqsuaġlutin piiḷaaganiksiaġilutin naluniḷuŋa.

Tavra Jesus uqallautiŋagai, Taimani aullaqtinnavsi maniqaġviił̣aaqłusi puukataiḷaaqłusiḷu aluġuġutaiḷaaqłusiḷu, sumik inuqtuŋavisi? Iḷitchitqurat kiuŋagaat, Inuqtuuraŋaitchugut sumik. Ilaan uqallautiŋagai, Aglaan paŋmapak, kiñaliqaa maniqaġviqaqtuaq puukataqaqtuaġlu saagaġligik. Suli kiñaliqaa savikpaitchuaq tauqsiġḷi savikpaŋmik tuniḷugu quppiġaani. Qanuq uqallautigivsi, Bible uqaluat sivuniqaqtuaq uvamnik inna nalauttuksrauruq, “Ilaa kisiuqatauŋaruq piḷuusiqirinun.” Suli supayaat aglausimaruat Bible-ni uvapkun taŋŋiġñiaqtut. Tavra iḷitchitqurat uqallaŋarut, Tautugiñ Ataniiq, uvva malġuk savikpaak. Ilaan uqallautiŋagai, Naamaruk.


Tavra Jesus aniŋaruq, aasii aullaqłuni piḷġusikaamisun iġġimun atiqaqtuamun Olives-mik. Iḷitchitqurat maliŋammigaat. Tavra tikiññami inimun ilaan uqallautiŋagai, Aŋaiyyusitchi payaritquŋiḷḷusi ikł̣igutchaktinniaġunmun. Tavra ilaa taikuŋaqtaallavsaaŋaruq iliŋiññiñ uyaġaŋmik miḷuqsalgutilaavalliqsun, aasii sitquqłuni aŋaiyyuŋaruq. Aapaaŋ, pisuutigigupku, piiġuŋ nagliksaaġutiqpak uvamniñ. Aasiivsauq uvaŋa pisuutiŋiḷaaptun, aglaan ilivich pisuutin piḷi. Tavra tavrani isaġulik qiḷaŋmiñ niptaŋaruq ilaanun aasii suaŋŋasiqł̣ugu. Aasii iłuiḷḷiuġutiqpaqaqłuni ilaa aŋaiyyuŋaruq qapiŋaipiaġataqłuni, suli ilaan siiqsipkaġniŋa kutaaŋaruq nunamun auktun kusiqsuatun. Tavra makinnami aŋaiyyuŋaiqł̣uni, ilaan ullaŋagai iḷitchitqurat suli tautuŋagai siñiktuat, isumaaqpaił̣ł̣utiŋ. Tavra ilaan uqallautiŋagai, Summan siñikpisi? Makillusi aŋaiyyusitchi payariŋitchumagaasi ikł̣igutchaktinniaġutim.


Tavra Jesus uqaġniaqtillugusuli, iñusalaich qaiŋarut, suli taamna Judas-mik atilik, iḷaŋat qulit malġuk iḷitchitqurat, aullarrivḷuni iliŋiññik. Ilaan ullaŋagaa Jesus kunigiaqługu. Tavra Jesus uqallaŋaruq ilaanun, Judas, aitchuutigiyumaviuŋ Iġñiŋa iñuum kunigḷugu? Tavra iḷitchitqurat avataaniittuat Jesus, iḷitchuġikamiŋ suna piaqsisilaaŋanik, uqallaŋarut, Ataniiq, savikpagaġniaqpisa? Tavra iḷaŋata anauŋagaa aŋaiyyuliqsiqpaum kivgaŋa, aasii siutaiqł̣ugu taliqpianik. Tavra Jesus iñiqtiŋagai, Tavraaġitchi. Aasii ilaan aksiuŋagaa siutaa iłuaqsivḷugu.
Tavra Jesus uqallaŋaruq aŋaiyyuliqsiqpaŋnun atanauraŋiññullu aŋaiyyuvikpaum munaqsriŋisa umialiŋnanullu tiguriyaqtuqtuanun inmiñik, Qaiŋavisi tigligayuktimik pisaġmatun, savikpaŋnik anauttaniglu satkuqaqłusi tigusaqtuqłuŋa? Nayuqtigiraġikavsi uvlumiñ uvlumun aŋaiyyuvikpaŋmi tigulaitkivsiŋa. Aglaan piviksraqsi nalautittuq, taavrumalu suaŋŋataata taaqtuam.


Tavra ilaisa tigutaaŋagaat Jesus suli aullautivlugu aŋaiyyuliqsiqpaum igluanun. Peter maliġuaŋaruq aquatigun uŋasikł̣uni. Tavraasii igniqsuaniŋmata qitqanun siḷalliata kasimavium suli aquptaaqłutiŋ atautchimun, Peter aquvinŋammiuq akunġannun. Tavrani niviaqsiam kivgam, tautukługu Peter aquppipkaqtillugu igniġum qaummaŋani uqallaŋaruq, Una iñuk tuvaaqatauŋammiruaq Jesus-mun. Tavra Peter-m piiḷaaġiŋagaa taamna uqallakłuni, Aġnaaq, ilaa uvaŋa nalugiga. Akkuliurallaksiññaġman iñuum tamaaŋŋa tautulgitkaa Peter aasii uqallakłuni, Ilivich uvva iḷagimmigaatin. Tavra Peter uqallaŋaruq, Aŋuun, iḷagiŋitkaanŋa. Taavruma aquagun ikarraq pianikpalliġman, allasuli iñuk katchuŋaiqsruqłuni uqallaŋaruq, Nalupqinaitchuamik una iñuk piqatauŋaruq Jesus-mun qanuq Galilee-ġmiugummiuq. Tavra Peter uqallaŋaruq, Aŋuun, naluruŋa sumik uqautiqaqtilaaġnik. Tavra tavrauvvaa, uqaġniaqtillugusuli, tiŋmiaq nipanŋaruq. Aasiisuli Ataniq qiviaqłuni qiñiŋagaa Peter. Tavra Peter itqaiŋaruq uqaluanik Atanġum uqallautaanik inmiñun, Sivuani tiŋmiam nipanniksraŋan uvlupak, piiḷaaġiniaġiŋma piŋasuni naluniḷuŋa. Tavra Peter aniŋaruq aasii qiapiaġataŋaruq.


Tavra taapkua munaqsriruat Jesus-mik kipagiŋagaat anaullaqługu. Suli irrak mattutchiqł̣ugik apiġiraġaŋagaat, Kia qakiqpatin? Nalautchaġiñ. Suli iliŋich uqallaŋarut iñugiaktuanik uqaluŋnik pisaaŋavlugu uqamaqłuutivlugulu.


Tavra uvluġman, umialiŋnaŋich Jew-guruat aŋaiyyuliqsiqpaiḷḷu iḷisaurriḷḷu pitquranik katinŋarut atautchimun, aasii qaġġisiŋagaat Jesus uqaqsitaaġviŋmiŋnun. Apiġiŋagaat, Ilivich Christ-guvich? Uqallautitigut. Tavra Jesus kiuŋagai, Uqallautigaluaġuvsi ukpiġiniaŋitkivsiŋa. Suli apiġigaluaġmiguvsi kiummagaaġma, kiuniaŋiñmigivsiŋa nalaunŋaruamik. Aglaan paŋmapaŋmiñ Iġñiŋa iñuum aquppiutchiqsauniaqtuq taliqpiata tuŋaanun Sapiġñaqtuam God-im. Tavra iluqaġmiŋ uqallaŋarut, Uvvailivich Iġñiġivatin God-im? Tavra Jesus kiuŋagai, Uqallaktusi Iġñiġinivḷuŋa. Tavra iliŋich uqallaŋarut, Iñuvsaanik pasiññiktuksranik ilaanik piqaqtuksrauŋaiqsugut. Uvagut paŋmapak tusaaganikkivut ilaan uqaluŋi Iġñiġinivḷuni God-mun.

Listen to Luke 22